Sabab-oqibat

 
Nosozliklar daraxti tahlili diagrammasining belgilanishi. 
 

---

Xodimlar bilan bog'liq operatsion risklarni tahlil qilish 
 
Xodim ishni o’z vaqtida bajarmagan bo’lsa 
Yetarli vaqt berilganda ham ulgurmaslik 
Ishlashga oz vaqt ajratilgan 
Dangasalik 
Boshqa ishni qilish 
Qayta qilishga 
to’g’r kelib qolgan 
Bevosita rahbar 
tomonidan qabul 
qilinmaydi 
Buyurtmachilar
ni qabul 
qilmagan 
A 
Ish sifatidan 
noroziliklar 
Rahbarning aniq 
bo’lmagan va 
qarama-qarshi 
talablari 
B 
Malaka 
darajasinin
g yetarli 
emasligi 
Motivat
siya 
yetish- 
movligi 
Ishning 
ko’pligi 
Xarakter 
xususiyat- 
lari 

---

Nosozlik holatlarining tasnifi 
Muvaffaqiyatsizlik holatlari ularning vaziaytiga qarab tasniflanadi. Eng og'ir 
sharoitlar eng keng qamrovli xatolarni tahlil qilishni talab qiladi. 
Ushbu "tizimning ishlamay qolishi shartlari" va ularning tasnifi ko'pincha 
funksional xavf va nosozlik xavfi tahlilida oldindan belgilanadi. 
Ma'lumotlarni kiritish 
Sifatli tahlilni amalga oshirish tizimni va buzilish sabablarini tushunishni, 
shuningdek, tizimning qanday ishlamay qolishi mumkinligini texnik tushunishni 
talab qiladi. Tahlil o'tkazishda batafsil diagrammalarni tuzish tavsiya etiladi. 
Tahlil miqdorini aniqlash uchun muvaffaqiyatsizlik darajasi yoki 
muvaffaqiyatsizlik daraxtida keltirilgan barcha asosiy hodisalar uchun 
muvaffaqiyatsizlik ehtimoli talab qilinadi.
Usulni bajarish jarayoni 
Nosozliklar daraxtini ishlab chiqish quyidagi asosiy bosqichlarni o'z ichiga 
oladi: 
- tahlil qilinadigan yakuniy hodisaning ta'rifi. Bu muvaffaqiyatsizlik yoki 
muvaffaqiyatsizlikning umumiy natijasi bo'lishi mumkin. Natijalarni tahlil qilishda 
daraxt diagrammasi haqiqiy nosozlik natijalarini kamaytirish bilan bog'liq bo'limni 
o'z ichiga olishi mumkin; 
- yetkazilgan yakuniy hodisadan boshlab yakuniy hodisaga olib keladigan 
nosozlikning mumkin bo'lgan bevosita sabablarini yoki turlarini aniqlash; 
- qanday sabab bo'lishi mumkinligini aniqlash uchun ushbu sabablarning (yoki 
nosozlik turlarining) har birini tahlil qilish; 
- tizimning nomaqbul ishlashini bosqichma-bosqich aniqlash keyingi tahlil 
amaliy bo'lmaguncha tizimning ketma-ket quyi darajalariga olib boriladi. Texnik 
tizimlarda bu alohida komponentning ishlamay qolish darajasi bo'lishi mumkin. 

---

Tahlil qilinayotgan tizimning eng quyi darajasidagi hodisalar va sabab omillari 
asosiy hodisalar deyiladi; 
- yakuniy hodisaning yuzaga kelish ehtimolini hisoblash, agar asosiy 
hodisalarning ehtimolini aniqlash mumkin bo'lsa. Miqdorni aniqlash ishonchli 
bo'lishi uchun har bir darvoza uchun barcha kirishlar zarur va natijada sodir bo'lishi 
uchun yetarli ekanligini ta'minlash mumkin bo'lishi kerak. Aks holda, nosozliklar 
daraxti ehtimollik tahlili uchun qo'llanilmaydi, lekin u sabab-oqibat munosabatlarini 
xaritalash uchun foydali bo'lishi mumkin. 
Miqdorni aniqlashda nosozliklar daraxtini takroriy nosozlik holatlarini hisobga 
olish uchun mantiqiy algebra yordamida soddalashtirish mumkin. 
Yakuniy hodisa ehtimolining miqdoriy bahosini olish kabi, yakuniy hodisaning 
paydo bo'lishining eng qisqa yo'llarini aniqlash va ularning yakuniy hodisaga 
ta'sirini hisoblash mumkin. 
Oddiy daraxt diagrammalaridan tashqari, diagrammaning bir nechta qismlarida 
takrorlanuvchi hodisalar mavjud bo'lganda hisoblashlarni to'g'ri bajarish va yuzaga 
kelishining eng qisqa yo'llarini hisoblash uchun dasturiy ta'minot to'plami kerak. 
Dasturiy ta'minot hisob-kitoblarning izchilligi, to'g'riligi va tekshirilishini 
ta'minlashga yordam beradi.