S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

3-bosqich. Tahlil. 
Ushbu bosqichda yig‗ilgan ma‘lumotlarning 
tahlili quyidagi algoritmga muvofiq amalga oshirilishi mumkin: 

obyekt (disk, diskning nusxasi, tarmoq trafigi dampi va 
boshqalar) haqida umumiy ma‘lumot olish;

ma‘lumotlarni ochiq holatda о‗rganish;

bilvosita 
(masofadan, 
yashirin, 
shifrlangan) 
shaklda 
ma‘lumotlarni о‗rganish.
Quvvatga bog‗liq bо‗lmagan ma‘lumot tashuvchi vositalarni va 
ularning nusxalarini о‗rganish kо‗p hollarda fayl tizimlarining tarkibini 
о‗rganish va ma‘lumotlarni tiklashdan iborat. Fayl tizimlarini tadqiq 
qilish tajovuzkorning harakatlaridan kelib chiqadigan turli xil axborot 
izlarini tahlil qilish, tergov qilinayotgan tizimning dasturiy ta‘minotini 
va uskunasini tahlil qilishdan iborat. Fayl tizimlarida ushbu izlarning 
soni (kriminalistik ahamiyatga ega ma‘lumotlar manbai sifatida) juda 
katta bо‗lib, shuning uchun insidentlarni tekshirishda fayllar tizimini 
kriminalistik tadqiq qilish uchun keng qamrovli usullar va algoritmlar 
mavjud emas. 
Fayl tizimlarini kriminalistik tadqiq qilish uchun quyidagi dasturiy 
mahsulotlardan foydalanish mumkin: 

EnCase Forensic; 

Forensic Toolkit; 

The Sleuth Kit.
Quyidagi dasturlar ma‘lumotlar uzatish uchun ishlatilishi mumkin: 

Foremost; 

PhotoRec.
Tarmoqli paketlar dampining tahlillari quyidagicha: 

tarmoq paketlari va ulanishlarining xususiyatlarini aniqlash 
(masalan, maxfiy ma‘lumotlarni qidirish uchun); 

---

106 

tarmoq orqali uzatiladigan xabarlarni chiqarish (masalan, 
axborot tarqalish kanallarini qidirish uchun). 
Birinchi holda tarmoq paketlarini analizatorlari quyidagilar 
qо‗llanilishi mumkin: 

Wireshark; 

Network Miner. 
Ikkinchi holatda odatda tarmoq paketlarini tahlil qiladigan 
mutaxassislar emas, balki turli xil tarmoq xabarlarini (elektron pochta 
xabarlari, internet peygerlar, va hokazo) izlash, chiqarish va saqlash 
jarayonlarini avtomatlashtirishga imkon beruvchi yuridik qо‗lga olish 
tizimlari, shuningdek, kalit sо‗zlar va qо‗lga olinuvchi ma‘lumotlarning 
boshqa mezonlarini kiritishdan foydalaniladi.