S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

Dasturiy-texnik
ekspertizaga
quyidagi masalalar qо‗yiladi: 
1.
Kompyuterda ishlatiladigan operatsion tizimning turi 
nima? 
2.
Ushbu 
kompyuterda 
qaysi 
dasturiy 
mahsulotlar 
ishlatiladi? Ular litsenziyalanganmi, "pirat" nusxalarimi yoki ular 
aslmi? Dastur ma‘lumotlari qachon о‗rnatilgan? 
3.
Dasturiy mahsulotlarni vazifasi nima? Ular qanday 
amaliy masalalarni hal qilish uchun mо‗ljallangan? Ma‘lumotni 
kiritish 
va 
chiqarishning 
qanday 
usullari 
qо‗llaniladi? Dasturlarning ishlash natijalari kerakli harakatlarga 
mos keladimi? 
4.
Qaysi dasturiy ta‘minotni himoya qilish usullari 
(parollar, identifikatsiyalash kodlari, xavfsizlik dasturlari va 
boshqalar) ishlatiladi? Ruxsatsiz kirish, parollarni aniqlash yoki 
boshqa urinishlar sodir etilganmi?
5.
Yashirin fayllarda qanday ma‘lumotlar mavjud? Avval 
о‗chirilgan fayllarni tiklash mumkinmi va uning mazmuni qanday 
bо‗ladi? 
6.
Anti-virus, fayllarning nazorat miqdorini tekshirish 
dasturlari natijalari qanday shaklda saqlanadi? 
7.
Ma‘lum dasturlarda nosozliklar mavjudmi? Ushbu 
kamchiliklarning sabablari nima? 
8.
Magnit fayllardagi fayllar nimani о‗z ichiga oladi va 
uning holati qanday? Ushbu fayllar oxirgi marta qachon 
о‗zgartirilgan? 
Tadqiqot amaliyotidan misol keltiramiz: 
K… о„zining kompyuteri orqali “Internet” tarmog„iga ruxsatsiz 
kirishni amalga oshirgan. Bunda u “troyan oti” dasturiga о„xshash 
zararli dastur yordamida nusxa olgan va qо„lga kiritilgan login hamda 
parollardan foydalangan.

---

151 
Ish bо„yicha dasturiy ta‟minot va texnik ekspertizani о„tkazish 
tayinlangan.
Ekspertga quyidagi savollar qо„yilgan:
1.
 
Tizim blokining ishlashi haqida taqdim etilgan qattiq 
diskda qanday dasturlar mavjud? 
2.
 
Ushbu tizimda Internetga kirish uchun ishlatiladigan 
dastur mavjudmi? 
3.
 
Masofadan kirish uchun belgilar tizim blokida 
mavjudmi? 
4.
 
Qaysi loginlar, parollar va kirish telefonlari (dialerlar) 
har bir belgiga mos keladi? 
5.
 
Kompyuter tarmoqlari va tizimlariga ruxsatsiz kirish 
uchun tizim blokining qattiq diskida dastur mavjudmi (skanerlash 
portlari, troyan otlari, keyloggerlar va h.k.)? 
6.
 
Elektron pochta va yangiliklar bilan ishlash uchun tizim 
birligida qanday dastur ishlatilgan? 
7.
 
Xabarlar qaysi elektron pochta manzilidan kelishi va 
qaysi e-pochta manzillariga yuborilganligi haqida ma‟lumot bormi? 
8.
 
Qattiq diskda qanday pochta qayd yozuvlari mavjud? 
9.
 
E-pochtada zararli 
dasturlardan 
iborat 
fayllar 
mavjudmi? 
10.
 
Qabul qilingan xabarda Internetga kirish uchun 
parollar bormi?