S. T. Turg'unov, L. A. Maqsudova, H. M. Tojiboyeva, G. M. Nazirova, M. A. Umaraliyeva pedagogik jarayonlarni

Mustaqil ta'lim - bu insonning o'zi tanlagan vositaiar 
va adabiyotlar yordamida avlodlar tajribasini, fan va texnika 
yutuqlaiini 
o'rganishga 
yo'naltirilgan 
shaxsiy 
xatti- 
harakatlar jarayoni. Bunda insonning ichki dunyosi, his- 
tuyg'ulari, mustaqil fikrlash qobihyati asosiy rolb o'ynaydi.
Nazorat 
- 
bu 
boshqaruv 
jarayonining 
faol 
bosqichlaridan 
biri 
bo'lib, 
u 
boshqaruvning 
barcha 
funksiyalari 
bilan 
bog'liq 
bo'ladi. 
Umumiy 
holda 
rejalashtirilgan natija bilan haqiqiy erishilgan natijalarni 
o'zaro 
solishtirish 
jarayoni 
bo'lib, 
u 
faoliyatning 
muvaffaqiyatini aniqlashga imkoniyat yaratadi.
Pedagogik tizimni boshqarish jarayonida ko'zlangan 
yo'nalishdan chetga chiqishlar ham vujudga kelishi mumkin, 
bunday vaziyatlarda nazorat yo'l qo'yilayotgan xatolarning 
sababini o'z vaqtida aniqlash va ulami tuzatish usullarini 
belgilash 
imkoniyatlarini 
yaratadi. 
SHuning 
uchun 
boshqaruv faoliyatining barcha bosqichlari uchun nazorat 
zarur hisoblanadi.
Nazorat-tashxis funksiyasi - rejalashtirilgan natija 
bilan haqiqiy erishilgan natijalarni o'zaro solishtirish 
jarayoni bo'lib, u faoliyatning muvaffaqiyatini aniqlashga 
imkoniyat yaratadi.
Natijalar bo'yicha boshqaruv. Bunday yondashuvning 
asosiy g'oyasi shundan iboratki, hech bir jarayon, jumladan, 
pedagogik jarayon ham o'zi-o'zicha hech qanday ahamiyat 
kasb etmaydi. Pedagogik jarayonlaming ahamiyati uning
93

---

natijaviyligida o'z ifodasini topadi va uning natijaviyligi 
sub'yektlar (o'quvchi-talabalar)ning faolligini ta'minlash va 
faoliyatini muvofiqlashtirish asosida turli rivojlanishlarni 
amalga oshirishni ko'zda tutadi.
Natijalar bo'yicha boshqaruv tushunchasi rivojlanish 
tizimi sifatida amal qiladi va pedagogik jarayon sub'yektlari 
faoliyatini muvofiqlashtirish va ulaming faolligini ta'minlash 
asosida belgilangan natijalarga erishish mumkin. Mazkur 
jarayonda 
belgilangan 
vazifalar 
va 
o'rganiladigan 
tushunchalaming mazmun-mohiyatini har bir ishtirokchiga 
tushuntirish orqali sub'yektlarning o'zini-o'zi boshqarishi 
hamda o'z faoliyatiga ijodiy yondashuvni joriy etishi 
ta'minlanadi.