S. Sofiyev hayot faoliyati xavfsizligi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun

Havoning nisbiy namligini aniqlash. 
Atmosfera havosida har doim bir oz miqdorda suv bug’lari bo’ladi. 1kg 
yoki 1m
3
havodagi suv bug’larining maksimal miqdori (gramm hisobida) uning 
maksimal namligini belgilaydi ( bug’ havodan tuman sifatida tushmaslik yoki 
kondensatsiya qilmaslik sharti bilan). Maksimal namli havo temperaturasiga 
bog’liqdir: havo temperaturasi kanchalik yuqori bo’lsa, unda suv bug’lari 
shunchalik ko`p bo’lishi mumkin, ya’ni uning maksimal namligi shunchalik katta 
bo’ladi. 
Ayni vaqtda 1 kg yoki 1m
3
havodagi suv bug’larining miqdori havoning 
absolyut namligi deb ataladi. 
Ayni temperaturada absolyut namlikning maksimal namlikka bo’lgan nisbati 
havoning nisbiy namligi deb ataladi. Havoning nisbiy namligi % bilan ifodalanadi. 
Havoning nisbiy namligi psixrometrlar yordamida aniqlanadi. Psixrometrlar 
ikkita simobli termometrlardan tuzilgan bo’ladi. Ulardan bittasini simobli uchiga 
toza suv bilan namlangan batis yoki maxsus shisha naychalarga solib qo’yiladi. 

---

94 
Mana shu termometrni shartli ravishda - (namlangan), ikkinchisini esa (quruq) - 
termometrlar deb yuritiladi. 
Namlangan batis yoki marli yuzasidagi suv bug’lanib turishi munosabati 
bilan namlangan termometr simobi soviydi. Muhit havosi qancha quruq bo’lsa 
hamda uni tezligi qancha yuqori bo’lsa suvni bug’lanishi shuncha tez bo’ladi, shu 
sababli namlangan termometr quruq termometrga karaganda ancha past 
temperaturani kursatadi. Ikkala jadvaldan nisbiy namlik quyidagicha aniqlanadi, 
chap tomondan birinchi vertikal qatorda namlangan termometrni ko’rsatkichlari 
keltirilgan. Tepada, gorizontal qatordagi katakchalarda namlangan va quruq 
temperaturalarni farqlari ifodalangan. Vertikal psixrometr namligi o’lchanadigan 
xonaga olib kirilgandan 30 minut o’tgach termometrlarini ko`rsatkichlari olinadi. 
Ventilyatorli psixrometrlar, ventilyator yordamida hosil qilingan doimiy, 
o’zgarmas havo oqimi hisobiga ventilyatorsiz psixrometrga nisbatan havoning 
nisbiy namligini yuqori aniqlikda topish imkoniyatini beradi.( 1;2- rasm)