S. Sofiyev hayot faoliyati xavfsizligi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun

 
AMALIY MASHG’ULOT 9 
Favqulotda sharoitlarda chorva o’simliklar va oziq-ovqat 
maxsulotlarini ximoya qilishni tashkil qilish. 
Oziq-ovqat, yem-xashak va suvlarni ZM, RM xamda BVlar bilan 
zararlanishiga yo’l qo’ymaslik uchun ularni albatta tashqi zararlangan 
xavodan ajratib qo’yish zarur. Buning uchun omborxonalarni maxkam, zich 
berkitilishiga axamiyat beriladi, izolyatsiya qilinadigan idishlar va o’rash 
uchun ishlatiladigan materiallardan foydalaniladi. 
Omborxonalarda va sabzavotlar saqlaydigan joylarda (oziq ovqat, 
don va ildiz tugunak mevali ekinlarni ximoya qilish. 
Omborxonalarni, sabzavot va don saqlanadigan joylarni germetizatsiya 
qilishda deraza va eshiklarning xamma tirqish-yoriqlari berkitiladi, 
derazaning ma’lum qismi gishtlar bilan to’siladi, yoruglik tushishi uchun, 
qoldirilgan derazani yopish uchun maxsus deraza — eshik tayyorlanadi va 

---

75 
kech narsa o’tkazmaydigan materiallar bilan qoplanadi. Daxliz eshigiga 
rezinali yoki kigizli (namatli) kistirmalar qo’yiladi, tom va devorlardagi 
tirqishlar taxtalar bilan to’siladi. xamma trubalar va xavo o’tkazuvchi 
Quvurlar klapan xamda qopqoqlar bilan jixozlanib mustaxkam germetizatsiya 
qilinadi. Derazasi bo’lmagan omborxonalarnnng faqat eshik o’rni va tomning 
devor bilan birlashgan joylari germetizatsiyalanadi. 
16-rasm. 
Omborxonalarda sabzavodlar saqlaydigan joylar 
Minora xamda xandaklardagi silos va pichanlar ZM, RM xamda BVlardan 
ishonchli ravishda ximoyalangan bo’lishi lozim. Go’shit, yog, sut 
maxsulotlari xolodilniklarda saqlanadi. 
Em-xashak va oziq ovqat mahsulotlarini dala sharoitida himoya qilish. 
Mavjud iste’mol mahsulotlari xo’jalikda mavjud materiallar yordamida oddiy 
usulda ximoyalanadi. Shuni esda tutish kerakki, zigir va paxta tolasidan 
tayyorlangan dollar, ularda saqlanadigan don, un va boshqa mahsulotlarni 
ZM, RM xamda BVlar zararlanishidan ximoya qilolmaydi. G’alla xirmonlari 
sintetik plyonkalar, brezent, poxollar va pichanlar yoki chimlar bilan yopib 
qo’yiladi. Brezentdan foydalanilganda albatta uning tagiga xashak solish 
kerak chunki brezentdan U
x
-gazlari va virusli aerozollar o’tib ketadi (xashak 
bilan qo’shimcha yopilmagan bo’lsa 
V
x
-gazlari dongacha kirib boradi va uni zararlaydi). 
Kartoshka va ildiz tugunak mevali o’simliklar avval 20 —30 sm xashak 
bilan berkitilib so’ngra tuproq qatlami bilan ko’mib tashlanadi. Ularning bir 
necha joylarida uzunasiga shamollatish qutilari bo’lishi, lozim bo’lsa 
germetizatsiya qilinadi va atrofidan ariqchalar qaziladi. Kartoshka va ildiz — 
tugunak mevalilarni o’ralarda ximoya qilsa bo’ladi. 
Pichan va xashaklar tarami brezentlar, plyonkalar yoki oziq sifatida 
ishlatilmaydigan xashaklar bilan berkitiladi (69- rasm). 
Plyonka yoki brezentlar yordamida berkitishda ularning chetlari yerga 
maxkam zichlab, toshlar va tuproq bilan bosiladi.Gapaj yoki skird atrofi eniga 
3 m joy qoldirilib haydab tashlanadi. Qishda pichan aralashmalari ustida muz 
qatlamlari hosil qilish ham mumkin. 
Birinchi navbatda chorvachilik fermalari va uning atrofidagi yaqin kunlarda 
xayvonlarni oziqlantirishga muljallangan yem- xashaklar berkitiladi. Sogin 

---

76 
sigirlar uchun ramalangan yem-xa- shaklar uch oyga muljallangan bulishi 
shart.