S. R. Matiyazova, G. D. Adilova

Kvotali qayta sug‘urtalash
- sug‘urta kompaniyasi qayta sug‘urtalovchi 
kompaniya bilan kelishgan holda unga risklarning bir qismini beradi. Bu 
operatsiya kvota shartnomasi orqali rasmiylashtiriladi. Qayta sug‘urtalovchi 
kompaniyaga sug‘urta mukofotini tegishli qismi beriladi va qayta sug‘urtalovchi 
kompaniya proporsional ravishda ko‘rilgan zararni qoplashda ishtirok etadi. 
Kovernota
- sug‘urta vositachisi tomonidan sug‘urtalanuvchiga beriladigan va 
sug‘urtalanuvchining sug‘urta shartnomasi tuzishini tasdiqlovchi hujjat. Ushbu 
hujjatda ko‘rsatilgan muddat mobaynida sug‘urta brokeri sug‘urtalanuvchiga 
sug‘urta polisini berishi shart. Chunki, kovernota sug‘urta kompaniyasi uchun 
yuridik kuchga ega bo‘lgan hujjat hisoblanmaydi. 
Kombinatsiyalangan sug‘urta
- bir necha sug‘urta turlari bo‘yicha sug‘urta 
qoplamasi sharti. 
Komissiya haqi
- mijozlarni sug‘urtaga tortganligi uchun sug‘urta 
kompaniyasi tomonidan vositachilarga (sug‘urta brokeri, agent) to‘lanadigan haq. 
Komissiya haqining miqdori sug‘urtaning turiga va kelib tushgan badalning 
hajmiga bog‘liq holda sug‘urta badaliga nisbatan foizlarda to‘lanadi. 
Konosament
- dengiz transportida yuklarni tashish shartlarini ifodalovchi 
hujjat. Konosament shartnoma mavjudligi faktini va yuk tashuvchini yukni qabul 

---

183 
qilib olganligini tasdiqlovchi ho‘jjat. Konosamentga imzo chekishi bilan yukni 
saqlash, uni tegishli manzilga yetkazish mas’uliyati to‘laligiga yuk tashuvchi kema 
zimmasiga o‘tadi. Imzolangan konosamentning asl nusxasi sotib oluvchiga 
yuboriladi va ushbu ho‘jjat unga tegishi bilan sotib oluvchi yukning huquqiy egasi 
hisoblanadi. 
Kumulyasiya
- bir qancha yirik sug‘urta summali obyektlarning bitta sug‘urta 
hodisasi tufayli zarar ko‘rishi ehtimolligini nazarda tutuvchi sug‘urta risklarini 
yig‘indisi.