S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

"A”
  abonentning  kompyuterida 
"V"
  abonentning 
ochiq  kaliti 
"Kv"
  saqlanadi. 
"n"
  niyati  buzuq  odam 
"A"
  abonentda 
saqlanayotgan  ochiq  kalitlardan  foydalana  oladi.  U  o‘zining  juft
101

---

(ochiq va maxfiy) 
"K"
  va 
"k„"
  kalitlarini yaratadi va 
"A"
  abonentda 
saqlanayotgan 
"V"
  abonentning 
"Kv"
  kalitini  o‘zining  ochiq 
"K„"
 
kaliti bilan almashtiradi. 
"A”
  abonent  qandaydir axborotni  "V"  abo- 
nentga jo ‘natish uchun uni 
"K„"
  kalitda  (bu 
"Kv"
  kalit deb  o‘ylagan 
holda)  shifrlaydi.  Natijada,  bu  xabami  "F"  abonent  o‘qiy  olmaydi, 
"n”
 abonent osongina rasshifrovka qiladi va o‘qiydi.  Ochiq kalitlami 
almashtirishni  oldini  olishda  kalitlami  sertifikatsiyalashdan  foyda- 
laniladi.
Asimmetrik  shifrlash  tizimlari  ochiq  kalitli  shifrlash  tizimlari 
deb  ham  yuritiladi.  Ochiq  kalitli  tizimlarini  qo‘llash  asosida 
qaytarilmas  yoki  bir  tomonli  funksiyalardan  foydalanish  yotadi. 
Bunday  funksiyalar  quyidagi  xususiyatlarga  ega.  Ma’lumki  * 
ma’lum  bo‘lsa 
y = f(x)
  funksiyani  aniqlash  oson.  Ammo  uning 
ma’lum  qiymati  bo‘yicha  x  ni  aniqlash  amaliy  jihatdan  mumkin 
emas.  Kriptografiyada yashirin deb  ataluvchi yo‘lga ega bo‘lgan bir 
tomonli  funksiyalar  ishlatiladi. 
z
  parametrli  bunday  funksiyalar 
quyidagi  xususiyatlarga  ega.  Ma’lum