S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

Zarar keltiruvchi dasturlarni tarqatishning boshqa kanallari.
Viruslami  tarqatish  kanallaridan  biri  dasturiy  ta’minotning 
qaroqchi  nusxalari  hisoblanadi.  Disketlar  va  CD-disklardagi  noqu- 
nuniy  nusxalarda  ko‘pincha  turli-tuman  viruslar  bilan  zaharlangan 
fayllar bo‘ladi.  Viruslami tarqatish manbalariga elektron anjumanlar 
va FTP va BBS fayl-serverlar ham taalluqli.
0 ‘quv  yurtlarida  va  Internet-markazlarida  o‘rnatilgan  va 
umumfoydalanish  rejimida  ishlovchi  kompyuterlar  ham  osongina 
viruslami  tarqatish  manbaiga  aylanishi  mumkin.  Agar  bunday 
kompyuterlardan biri navbatdagi foydalanuvchi disketidan zaharlan­
gan  bo‘Isa,  shu  kompyuterda  ishlovchi  boshqa  foydalanuvchilar 
disketlari ham zaharlanadi.
Kompyuter  texnologiyasining  rivojlanishi  bilan  kompyuter 
viruslari  ham  o‘zining  yangi  yashash  makoniga  moslashgan  holda 
takomillashadi.  Har  qanday  onda  yangi,  oldin  ma’lum  bo‘lmagan 
yoki  ma’lum  bo‘lgan,  ammo  yangi  kompyuter  asbob-uskunasiga 
mo‘ljallangan  kompyuter viruslari,  troyan  dasturlari va  qurtlar pay- 
do  bo‘lishi  mumkin.  Yangi  vimslar  ma’lum  bo‘lmagan  yoki  oldin 
mavjud  bo‘lmagan  tarqatish  kanallaridan  hamda  kompyuter  tizim- 
lariga  tatbiq  etishning  yangi  texnologiyalaridan  foydalanishi  mum­
kin.  Virusdan  zaharlanish  xavfini  yo‘qotish  uchun  lcorporativ  tar- 
moqning  tizim  ma’muri,  nafaqat  virusga  qarshi  usullardan  foyda­
lanishi,  balki  kompyuter  viruslari  dunyosini  doimo  kuzatib  borishi 
shart.