S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

spektral  sohasida  bekituvchi
 
usullar
 steganobardosh usullar hisoblanadi. Raqamli steganografiya- 
ning  spektral  usullari  xilma-xil,  ba’zilari  esa  LSB-usul  bilan  kom- 
binatsiyalab ishlatiladi.
Fayl  -  konteynerdagi  ma’lumotlarni  chastotali  ifodalashda 
kosinusni  diskret  o‘zgartirish,  Fureni  diskret  o‘zgartirish,  veyvlet- 
o‘zgartirish,  Karunen-Loev,  Adamar  va  Xaar  o‘zgartirishlar  kabi 
diskret ortogonal o‘zgartirishlardan foydalaniladi.
Steganografik  tizimlarda  axborotni  himoyalash  prinsiplari.
 
Steganografik  tizimlami  buzuvchi  passiv,  aktiv  va  badniyatli  bo‘li- 
shi mumkin (5.25-rasm).
5.25-rasm. Steganografik tizimlami buzuvchilar turi.
Passiv  buzuvchi  faqat  stegokanal  mavjudligi  faktini  aniqlashi 
va  o‘matilgan  ma’lumotlami  o‘qishi  mumkin.  Aktiv  buzuvchi 
nafaqat  bekitilgan  ma’lumotlami  aniqlashi  va  o‘qishi,  balki  ulami 
to‘laligicha  yoki  qisman  buzishi  mumkin.  Badniyatli  buzuvchi  eng
126

---

xavfli hisoblanadi,  chunki u nafaqat steganogrammani  buzadi, balki 
qalbaki steganogrammani yaratadi.
Buzuvchi  (tahlilchi)  u yoki bu tahdidni  amalga oshirish uchun 
quyidagi hujumlardan foydalanadi;
-