S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

Tarmoqlararo  ekran  ishlashi  siyosatida
  tarmoqlararo  aloqani 
boshqarishning brandmauer ishlashi  asosidagi bazaviy prinsipi beri­
ladi.  Bunday  prinsiplaming  quyidagi  ikkitasidan  biri  tanlanishi 
mumkin:
- oshkora ruxsat etilmagani man qilingan;
- oshkora man etilmaganiga ruxsat berilgan.
"Oshkora  ruxsat  etilmagani  man  qilingan"  prinsipi  tanlanga- 
nida tarmoqlararo ekran shunday sozlanadiki, har qanday ruxsat etil- 
magan tarmoqlararo  aloqalar blokirovka qilinadi.  Ushbu prinsip  ax­
borot  xavfsizligining  barcha  sohalarida  ishlatiluvchi  foydalanish- 
ning mumtoz modeliga mos keladi.  Bunday yondashish,  imtiyozlar- 
ni minimallashtirish prinsipini adekvat amalga oshirishga imkon be- 
rishi  sababli,  xavfsizlik  nuqtayi  nazaridan  yaxshiroq  hisoblanadi. 
Mohiyati bo‘yicha  "oshkora ruxsat etilmagani man qilingan" prinsi­
pi  zarar keltirishi  faktini  e’tirof etishdir.  Ta’kidiash  lozimki,  ushbu 
prinsipga  asosan,  ta’riflangan  foydalanish  qoidalari  foydalanuvchi- 
larga ma’lum noqulayliklar tug‘dirishi mumkin.
"Oshkora man etilmaganiga ruxsat berilgan" prinsipi tanlanga- 
nida  tarmoqlararo  ekran  shunday  sozlanadiki,  faqat  oshkora  man 
etilgan  tarmoqlararo  aloqalar  blokirovka  qilinadi.  Bu  holda,  foy­
dalanuvchilar tomonidan tarmoq servislaridan foydalanish qulayligi 
oshadi,  ammo tarmoqlararo aloqa xavfsizligi pasayadi.  Foydalanuv­
chilaming tarmoqlararo ekranni chetlab o‘tishlariga imkon tug‘iladi, 
masalan, ular siyosat man qilmagan (hatto siyosatda ko‘rsatilmagan) 
yangi  servislaridan  foydalanishlari  mumkin.  Ushbu  prinsip  amalga 
oshirilishida, ichki tarmoq xakerlaming hujumlaridan kamroq himo- 
yalangan bo‘ladi.  Shu sababli, tarmoqlararo ekranlami ishlab chiqa- 
mvchilari odatda ushbu prinsipdan foydalanmaydilar.
214

---

Tarmoqlararo  ekran  simmetrik  emas.  Unga  ichki  tarmoqning 
tashqi  tarmoqdan  va  aksincha  foydalanishni  cheklovchi  qoidalar 
alohida  beriladi.  Umumiy  holda,  tarmoqlararo  ekranning  ishi  quyi­
dagi  ikkita  guruh  funksiyalarni  dinamik  tarzda  bajarishga  asos- 
langan:
- u orqali o‘tayotgan axborot oqimini filtrlash;
- tarmoqlararo aloqa amalga oshirilishida vositachilik.
Oddiy tarmoqlararo ekranlar bu funksiyalaming birini bajarish­
ga  mo‘ljallangan.  Kompleks  tarmoqlararo  ekranlar himoyalashning 
ko‘rsatilgan funksiyalarining birgalikda bajarilishini ta’minlaydi.