S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

Hodisalarni  qaydlash,  hodisalarga  reaksiya  ko'rsatish  hamda
 
qaydlangan  axborotni  tahlillash  va  hisobotlarni  generatsiyalash
 
tarmoqlararo ekranlarning muhim vazifalari hisoblanadi. Korporativ 
tarmoqni  himoyalash  tizimining jiddiy  elementi  sifatida  tarmoqlar­
aro  ekran  barcha  harakatlami  ro‘yxatga  olish  imkoniyatiga  ega. 
Bunday  harakatlarga  nafaqat  tarmoq  paketlarini  o‘tkazib  yuborish 
yoki blokirovka qilish, balki xavfsizlik ma’muri tomonidan foydala­
nish  qoidasini  o‘zgartirish  va  h.  ham  taalluqli.  Bunday  ro‘yxatga 
olish  zaruriyat  tug‘ilganda  (xavfsizlik  mojarosi  paydo  bo‘lganida, 
sud  instansiyalariga  yoki  ichki  tergov  uchun  dalillami  yig‘ishda) 
yaratiluvchi jumallarga murojaat etishga imkon beradi.
Shubhali  hodisalar  (alarm)  xususidagi  signallami  qaydlash 
tizimi  to‘g‘ri  sozlanganida,  tarmoqlararo  ekran  tarmoq  hujumga 
duchor  bo‘lganligi  yoki  zondlanganligi  to‘g‘risidagi  batafsil  axbo­
rotni berishi mumkin.  Tarmoqdan foydalanish va uning zondlangan- 
ligining isboti statistikasini yig‘ish qator sabablarga ko‘ra muhimdir. 
Awalo,  tarmoqlararo  ekranning  zondlanishga  va  hujumlarga  bar- 
doshliligini  aniq  bilish  va  tarmoqlararo  ekranni  himoyalash  tadbir- 
larining  adekvatligini  aniqlash  lozim.  Undan  tashqari,  tarmoqdan 
foydalanish  statistikasi  tarmoq  asbob-uskunalari  dasturlariga  talab- 
lami  ifodalash  maqsadida  xavf-xatami  tadqiqlash  va  tahlillashda 
dastlabki ma’lumotlar sifatida muhim hisoblanadi.
Ko‘pgina  tarmoqlararo  ekranlar  statistikani  qaydlovchi,  yi- 
g‘uvchi va tahlillovchi quwatli tizimga ega.  Mijoz va server adresi, 
foydalanuvchilar identifikatori,  seans vaqtlari,  ulanish vaqtlari, uza- 
tilgan  va  qabul  qilingan  ma’lumotlar  soni,  ma’mur va  foydalanuv­
chilar harakatlari bo‘yicha hisob olib borilishi mumkin. Hisob tizim- 
lari  statistikani  tahlillashga  imkon  beradi  va  ma’murlarga  batafsil 
hisobotlarni  taqdim  etadi.  Tarmoqlararo  ekranlar  maxsus  protokol- 
lardan  foydalanib,  ma’lum  hodisalar  to‘g‘risida  real  vaqt  rejimida 
masofadan xabar berishni bajarishi mumkin.
Ruxsatsiz harakatlami qilishga urinishlami aniqlanishiga bo‘la- 
digan majburiy reaksiya sifatida ma’muming xabari,  ya’ni ogohlan- 
timvchi  signallami  berish  belgilanishi  lozim.  Hujum  qilinganligi 
aniqlanganda  ogohlantimvchi  signallami  yuborishga  qodir  bo‘lma-
201

---

gan tarmoqlararo ekranni tarmoqlararo himoyaning samarali vositasi 
deb bo‘lmaydi.