S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

Vositachilik funksiyalarining bajarilishi.
 
Tarmoqlararo  ekran 
vositachilik  funksiyalarini 
ekranlovchi  agentlar
 yoki 
vositachi  das­
turlar
  deb  ataluvchi  maxsus  dasturlar  yordamida bajaradi.  Bu  das­
turlar  rezident  dasturlar  hisoblanadi  hamda  tashqi  va  ichki  tarmoq 
orasida xabarlar paketini bevosita uzatishni taqiqlaydi.
Tashqi  tarmoqdan  ichki  tarmoqning  va  aksincha  foydalanish 
zaruriyati  tug‘ilganda,  aw al  tarmoqlararo  ekran  kompyuterida  ish- 
lovchi  vositachi-dastur  bilan  mantiqiy  ulanish  o‘matilishi  lozim. 
Vositachi-dastur so‘ralgan  tarmoqlararo  aloqaning joizligini  tekshi- 
radi  va  ijobiy  natijada  o‘zi  so‘ralgan  kompyuter  bilan  alohida 
ulanish  o‘matadi.  So‘ngra  tashqi  va  ichki  tarmoq  kompyuterlari 
orasida  axborot  almashish,  xabarlar  oqimini  filtrlashni  hamda
195

---

boshqa  himoyalash  funksiyalarini  bajaruvchi  dasturiy  vositachi 
orqali amalga oshiriladi.
Ta’kidlash  lozimki,  tarmoqlararo  ekran  filtrlash  funksiyasini 
vositachi-dastur  ishtirokisiz  amalga  oshirib,  tashqi  va  ichki  tarmoq 
orasida  o‘zaro  aloqaning  shaffofligini  ta’minlashi  mumkin.  Shu bi­
lan  birga  vositachi  dasturlar  xabarlar  oqimini  filtrlashni  amalga 
oshirmasligi ham mumkin.
Umuman,  vositachi-dasturlar,  xabarlar oqimini  shaffof uzatili- 
shini  blokirovka  qilgan  holda,  quyidagi  funksiyalarni  bajarishi 
mumkin:
- uzatiluvchi va qabul qilinuvchi ma’lumotlaming haqiqiyligini 
tekshirish;
- ichki tarmoq resurslaridan foydalanishni chegaralash;
- tashqi tarmoq resurslaridan foydalanishni chegaralash;
-  tashqi  tarmoqdan  so‘raluvchi  ma’lumotlami  kesh  xotiraga 
saqlash;
-  xabarlar oqimini  filtrlash va  o‘zgartirish,  masalan,  vimslami 
dinamik tarzda qidirish va axborotni shaffof shifrlash;
- foydalanuvchilami identifikatsiyalash va autentifikatsiyalash;
- ichki tarmoq adreslarini translyatsiyalash;
-  hodisalami  qaydlash,  hodisalarga  reaksiya  ko‘rsatish  hamda 
qaydlangan axborotni tahlillash va hisobotlami generatsiyalash.