S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

"V"
abonentning 
ochiq kaliti 
"Kv"
saqlanadi. 
"n"
niyati buzuq odam 
"A"
abonentda 
saqlanayotgan ochiq kalitlardan foydalana oladi. U o‘zining juft
101

---

(ochiq va maxfiy) 
"K"
va 
"k„"
kalitlarini yaratadi va 
"A"
abonentda 
saqlanayotgan 
"V"
abonentning 
"Kv"
kalitini o‘zining ochiq 
"K„"
kaliti bilan almashtiradi. 
"A”
abonent qandaydir axborotni "V" abo- 
nentga jo ‘natish uchun uni 
"K„"
kalitda (bu 
"Kv"
kalit deb o‘ylagan 
holda) shifrlaydi. Natijada, bu xabami "F" abonent o‘qiy olmaydi, 
"n”
abonent osongina rasshifrovka qiladi va o‘qiydi. Ochiq kalitlami 
almashtirishni oldini olishda kalitlami sertifikatsiyalashdan foyda- 
laniladi.
Asimmetrik shifrlash tizimlari ochiq kalitli shifrlash tizimlari 
deb ham yuritiladi. Ochiq kalitli tizimlarini qo‘llash asosida 
qaytarilmas yoki bir tomonli funksiyalardan foydalanish yotadi. 
Bunday funksiyalar quyidagi xususiyatlarga ega. Ma’lumki * 
ma’lum bo‘lsa 
y = f(x)
funksiyani aniqlash oson. Ammo uning 
ma’lum qiymati bo‘yicha x ni aniqlash amaliy jihatdan mumkin 
emas. Kriptografiyada yashirin deb ataluvchi yo‘lga ega bo‘lgan bir 
tomonli funksiyalar ishlatiladi. 
z
parametrli bunday funksiyalar 
quyidagi xususiyatlarga ega. Ma’lum 
z
uchun 
Ez
va 
Dz
algoritmlarini aniqlash mumkin. 
Ez
algoritmi yordamida aniqlik 
sohasidagi barcha