S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

Oddiy almashtirish
algoritmining mohiyati quyidagicha (5.14- 
rasm).
Dastlabki ketma-ketlikning 64 bitli bloki ikkita 32 xonali A va
V ikkili so‘zlarga ajratiladi. A so‘zlar blokning kichik xonalarini V 
so‘zlar esa katta xonalarini tashkil etadi. Bu so‘zlarga soni /'=32 
bo‘lgan siklik iteratsiya operatori 
F,
qo‘llaniladi. Blokning kichik 
bitlaridagi so‘z (birinchi iteratsiyadagi A so‘zi) kalitining 32 xonali 
so‘zi bilan mod232 bo‘yicha jamlanadi; har biri 4 bitdan iborat 
qismlarga (4 xonali kirish yo‘li vektorlari) ajratiladi; maxsus 
almashtirish uzellari yordamida har bir vektor boshqasi bilan al­
mashtiriladi; olingan vektorlar 32 xonali so‘zga birlashiirilib, chap 
tarafga siklik ravishda siljitiladi va 64 xonali blokdagi boshqa 32 
xonali so‘z (birinchi iteratsiyadagi 
V
so‘zi) bilan mod 2 bo‘yicha 
jamlanadi.
Birinchi iteratsiya tugaganidan so‘ng kichik bitlar o‘rnida V 
so‘z joylanadi, chap tarafda esa 
A
so‘z joylanadi. Keyingi iterat- 
siyalarda so‘zlar ustidagi amallar takrorlanadi.
Har bir г-iteratsiyada 
Kj
kalitning (kalitlar 8 ta) 32 xonali so‘zi 
quyidagi qoidaga binoan tanlanadi:
(i
 - l)m od8, 1 < 
i <
 24 
bo ‘Iganda,
32 
- i, 
i > 25 
bo 'Iganda,
0, 
i =
 32 
bo ‘Iganda,
91

---

Demak, shifrlashda kalitning tanlanish tartibi quyidagi ko‘ri- 
nishda bo‘ladi:
Ko,Kb K 2, K 3, K
4
, K 5, K 6, K 7, Ко, К ,, K 2, K 3, К
4
, К 5, К 6, К 7,
К о,К ,, К 2, К з, К
4
, К 5, Кб, К 7, К 7, Кб, К 5, К