S. Hasanov D. Abdumadjidova N. Ataeva shaxsning bilish jarayonlari

irodaviy  zo`r  berish

  sifatida 

tavsiflanadigan  holatning  kelib  chiqishiga  sabab  bo`ladi.  Irodaviy  zo`r  berish  bu 

hissiy  xayajon  shakli  bo`lib,  kishining  harakatga  qo`shimcha  motivlarni  vujudga 

keltiruvchi,  gohida  yo`q  bo`luvchi  yoki  yetarli  bo`lmagan  ichki  resurslarini 

(xotirasi,  tafakkuri,  hayoli)  safarbar  etuvchi  sabablardir.  Irodaviy  zo`r  berish 

natijasida bir xil motivlarning harakati to`xtatlib, boshqalarining harakatini haddan 

ziyod  kuchaytirish  mumkin  bo`ladi.  Burch  hissi  bilan  tug`ilgan  irodaviy  kuch-

g`ayrat  tashqi  to`siqlarni  bartaraf  etishga  va  harakat  qilishga  safarbar  etadi. 

Irodaviy  kuch-g`ayrat  ishlatish  natijasida  dangasalik,  qo`rquv,  charchash  kabilar 

ustidan qozonilgan g`alaba anchagina hissiy zavq beradi, o`z ustingdan erishilgan 

g`alaba  kabi  boshdan  kechiriladi.  Tashqi  to`siq  yengib  o`tish  lozim  bo`lgan  ichki 

qiyinchilik,  ichki  qarshilik  kabi  boshdan  kechiriladigan  bo`lsa  u  irodaviy  zo`r 

berishni  talab  qiladi.  Irodaviy  kuch-g`ayrat  sarflash  odati  matonatli  fe’l-atvorni 

shakllantirishning majburiy sharti bo`lib xizmat qiladi. 

---