S. F. Abdirasilov

Qush tasvirining akvarelda bosqichli bajarilishi.
Qushlar tuzilishi.
Birorta  qush  rasmini  ishlashdan 
oldin  uning  boshiga  nisbatan  gavdaning 
kattaligi,  tumshug‘i,  dumining  tuzilishi 
aniqlab  olish  kerak.  Qushlarning  tuzi- 
lishini  geometrik  jismlarga  taqqoslasak, 
tumshug‘i  konussimon, 
boshi 
sharga 
o ‘xshaydi.  Gavdasi  esa  tuxum  shakliga 
o ‘xshab  ketadi.  Ana  shu  shakllarga 
o ‘xshatib 
qushning 
boshi, 
bo‘yni, 
tumshug‘i, 
gavdasini 
chizish 
kerak. 
Albatta  har  qaysi  boMakning  o‘ziga  xos 
tomonlarini  hisobga  olib  bir-biriga  uzviy 
bo g iash   lozim,  b oim asa  boshqa  bir 
qushga o‘xshab qoladi.
Qush(tuma)  rasmini  chizish  uchun 
aw a l  sinchiklab  kuzatiladi,  turnaning 
gavdasiga 
nisbatan 
oyog‘i, 
bo‘yni 
anchagina  uzun,  tumshugM  esa  uzun  va 
uchlidir.  Qog‘ozga  turnaning  gavdasi 
o‘rtasidan yo‘nalishi  bo‘yicha qiya chiziq
205
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tortib, ana sliu  chiziqqa uzunchoq tuxum shaklidagi gavdasi belgilanadi. 
Keyin  bo‘yini  belgilovchi  chiziq,  oyoqlarning  yo‘nalishini  ko‘rsatuvchi 
chiziqni,  so‘ng  dumining  uzunligi  belgilanadi.  Chizish  jarayonida 
qushning  tumshug‘i,  boshi,  oyog‘i,  qanoti,  dumi  kabi  boiaklarining 
o‘lchamlari  qayta-qayta  solishtirilib  aniqlanadi.  Ish  yorug‘  va  soyalami 
asta-sekin tasvirlash bilan nihoyasiga yetkaziladi.
Hayvoniar  rasmini  chizishda  ham  qushlar  rasmini  chizishdagi 
tartibga  rioya  qilinadi.  Ot,  qo‘y,  sigir,  mushuk,  quyon  va  hokazolar 
shular  jumlasidandir.  Ularning  tasvirini  chizish  qushlarni  chizishga 
qaraganda  birmuncha  qiyin.  Chunki  hayvonlaming  tana  va  suyak 
tuzilishi  murakkabdir.  Suyak  tuzilishini  o‘rganish  ham  tasvir  chizishda 
katta yordam beradi.
Tirik  hayvon  va  qushlarning tasvirini  tugal  ravishda  ishlash  qiyin. 
Shuning  uchun  tirik  hayvon  va  qushlarning  faqat  xomaki  tasviri 
chiziladi.