S. Eshtemirov elektron jadvallar ( 0 ‘quv qo‘llanma)

88

---

VI BOB. FORMATLASH IMKONIYATLARIDAN FOYDALANISH
6.1. Hujjat katakchalarini formatlash
Oldingi mavzularda qayd qilinganidek, hujjat katakchalariga har xil ma’lumotlarni 
yozish mumkin. Excelda ushbu ma’lumotlami har xil tarzda formatlash imkoniyatlari 
mavjud. Hujjat katakchalarini formatlash deyilganda, aslida ulardagi ma’lumotlami va 
katakchalaming chegara chiziqlarini har xil ko‘rinishlarda ifodalash nazarda tutiladi. 
Masalan, katakchadagi ma’lumotlaming shrifti, rangini o‘zgartirish, sonlami o‘nli kasr 
shaklida ifodalashning har xil ko‘rinishlaridan foydalanish, ma’lumotlaming katakchadagi 
o‘mini tayinlash, belgilaming oMchamlarini tanlash va shu kabi bir qator parametrlami 
joriy qilish kabi ishlaming har biri formatlash jarayoniga misol bo‘la oladi. Ushbu 
imkoniyatlardan foydalanib, tayyorlanayotgan hujjatni o'zingizga ma’qul ko‘rinishlarda 
tasvirlay olasiz. Katakchani formatlash uchun joriy katakchaga kelib, o‘ng tugmachani 
chertsangiz, ostpanel ochiladi. Undan Формат ячеек (Katakchalami formatlash) bandini 
cherting. Natijada, shu nomli muloqot darchasi ochiladi (6.1.1- rasm).
6.1.1- rasm.
Muloqot darchasida katakchadagi ma’lumotlami formatlashga mo'ljallangan oltita 
menyu bor. Ulardan siz keraklisini tanlab, formatlash amallarini bajarishingiz mumkin. 
Ammo joriy katakchada kursor turgan paytda katakchalami formatlash muloqot darchasini 
ekranga chaqirsangiz, faqat Шрифт nomli bitta menyudan foydalanishingiz mumkin 
boMadi. Chunki katakchada kursor turgan paytda boshqa menyulardan foydalanish 
zarurati boMmaydi. Keyingi mavzularda siz Формат ячеек muloqot darchasining barcha 
menyulari, ularning boMimlari va bandlari bilan batafsil tanishasiz.
89

---

Elektron jadvallardagi qayta ishlanadigan ma’lumotlaming aksariyat qismini sonlar 
tashkil qiladi. Oldingi mavzularda qayd qilganimizdek, Excel sonlami katakchaning 
o'ng tomoniga joylashtiradi. Agar sonlar yozuvida raqamlardan boshqa aqalli bitta belgi 
ishtirok etsa, uni katakchaning chap taraflga joylashtiradi va bu hoi ushbu yozuvni Excel 
matn sifatida e’tirof etayotganligidan dalolat beradi. Matnlar ustida esa hisoblash ishlarini 
bajarib bo'lmaydi.
Shuningdek, katakchalardagi formulalami ham formatlash mumkin. Bunda albatta 
katakchalardagi formulalaming son qiymatlari formatlanadi.
Ba’zan formatlash jarayonida hujjatingizning biror katakchasi # kabi belgi bilan 
to'ldirilgan bo'ladi. Demak, formatlanayotgan son joriy katakchaga sig'mayapti. U holda 
sondagi raqamlar sonini kamaytirish (masalan, kasr qismidagi raqamlar sonini kamaytirish) 
yoki katakcha o' lchamlarini eniga uzaytirish kerak. Buning uchun sichqoncha ko'rsatkichini 
katakcha joylashgan ustun nomining o'ng chegarasiga keltirib, o'ngga suring.