S. E. Xolmurotoy, N. T. Shoyusupova

vaziyatlarda esa kishilar bu o ‘zgarishlami yaxshi tushunadilar, lekin ularning real
xatti-harakatlari hech o ‘zgarishsiz, awalgisidek qolaveradi, shuning uchun ham
in n o v a tsiy a la r rasm iy ta d b ir b o ‘lib q o la v er a d i. M e h n a t ja m o a la r i esa
innovatsiyalarning mohiyatini yetarli darajada tushunib yetmaydilar, yoki tezlik
bilan tashkiliy-mehnat o ‘zgarishlariga kirib keta olmaydi. Yoki sal boshqacha qilib
aytganda, ong ham xatti-harakat ham eng asosiy konservativ omil b o iib qolishi
mumkin.
Tashkiliy-mehnat innovatsiyalarining eng zaniri insonning o'zgarishidir. Shu
munosabat bilan masalaning birlamchi yoki ikkilamchiligi haqida gap paydo boiadi.
Dastlab aniq bir professional mehnat va iqtisodiy ong, fikrlash shakllanishi zarur,
bunday ongning paydo b o iish i, yangi tizimda faoliyat ko‘rsatishga imkon beradi.
Sotsiologik tadqiqotlar shuni k o‘rsatadiki, ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar davrida
mehnatni yangichasiga tashkil qilish, «yangi» ishchini, «yangi» xodim ni tarbiyalash
127

---

mumkin, yangi ishchi mehnatni yangichasiga tashkil qilishga tezda moslashadi.
Ijtimoiy inertsiya nuqtai nazaridan innovatsiyalami taqdim qilish quyidagi aniq
ijtimoiy om illam i nazarda tutadi:
»yangi shart-sharoitlardafikrlashning aniq stereotiplanning roli vafunksiyalari
(vazifalari);
• yangi shart-sharoitlarda insonning va guruhlaming o ‘z faoliyatlariga baho
berishlari;
• turli toifadagi kishilaming yangi sharoitlarga moslashish tezligi va tavsifi;
Innovatsiyalarda optimizm (ko'tarinkilik) va pessimizm (tushkunlik kayfiyati).
Bu holatlar o'zgarishlar ro‘y berayotganda paydo b oiad i. Ko‘tarinkilik ruhi,
kayfiyati ko‘pincha birinchi bosqich bilan b o g iiq b oiad i. K o‘tarinkilik ko'pincha