S. B. Bairova, G. M. Abduraupova bemorlar bilan ishlash asoslari

BEMORLARNING SHAXSIY GIGIYENASI  
VA O‘RINDAGI HOLATI. BEMORLARNING FAOLLIK 
TARTIBI 
 
Kasalliklarning turi va og‘ir-yengilligiga qarab to‘rt xil faol-
lik tartibi bo‘ladi. 
1.  Faol –bemorning harakati chegaralangan. 
2.  Yarim  yotish  –  bemor  faqat  xona  ichidagina  shifokor 
ruxsat bergan harakatlarni bajarishi mumkin. 
3.  Yotish  –  bemor  ma’lum  sabablarga  ko‘ra  faqat  o‘rinda 
yotadi. 
4.  Qat’iy yotish – har qanday harakat yotgan holatda ham 
chegaralanadi. 
Shifokor  ushbu  tartiblarni  tayinlash  va  bekor  qilish  mud-
datlarini kasallikning kechishiga qarab belgilaydi. 
 
BEMORNING O‘RINDAGI HOLATI 
 
Ko‘pgina  kasalliklarda  bemorlar  holati  turlicha  ko‘rinishga 
ega – to‘la faol, sust faol, majburiy bo‘ladi. Bemorlar qoniqarli 
holatda faol harakatga ega bo‘lib, ular barcha ehtiyojlarni o‘zlari 
qondira  oladilar  (mustaqil  ravishda  o‘tirib,  turib,  ovqatlanib, 
yuvinib va h.k.). Sust holatdagi bemorlar kam harakat, mustaqil 
o‘girilib  bosh  va  qo‘llarini  ko‘tara  olmaydilar.  Ko‘pincha  be-
morlar  behush  holda  bo‘ladilar.  Ayrim  kasalliklarda  bemorlar 
og‘riq  hissini  kamaytirish  maqsadida  majburiy  holatni  egallay-
dilar, masalan, yo‘talda, nafas qisganda, og‘riqda. Nafas qisgan-
da  bemor  o‘tirgan  holatni  egallaydi,  bu  esa  nafas  olishni  yen-
gillashtiradi.  
Bemor  holati  buyurilgan  harakatga  har  doim  ham  mos 
kelavermaydi.  Masalan,  miokard  infarkti  bilan  og‘rigan bemor-
lar hatto faol holatda bo‘lsalar ham qat’iy yotish tartibiga rioya 
qilishlari  lozim.  Og‘ir  bemorlar  uchun  qulay  sharoit  yaratib 
berish maqsadida maxsus krovatlardan foydalaniladi.  

---

85