S. B. Bairova, G. M. Abduraupova bemorlar bilan ishlash asoslari

Meteorizm – hazm yo‘llarida gazlarning ortiqcha to‘planishi 
natijasida qorinning dam bo‘lishidir. Meteorizm aksariyat qorin 
bo‘shlig‘idagi  operatsiyadan  keyin,  qorin  parda  kasalliklarida 
bemorlarni ko‘p bezovta qiladi. Agar ko‘krak yoshdagi bolalarda 
meteorizm kuzatilsa, onasiga parhez tayinlanadi, ya’ni kundalik 
taomnomadan  dukkakli  o‘simliklar  (noxot,  mosh,  fasol)  dan 
tayyorlangan taomlar, qora non, xom sut, ba’zi sabzavotlardan – 
karam, kartoshka, uzum, xamir ovqatlar cheklanadi. Bola sun’iy 
ovqatlantiriladigan bo‘lsa, butilkachasini va so‘rg‘ichini almash-
tiriladi,  ular  butilkachalardan  va  so‘rg‘ichlardan  foydalanganda 
ovqat  bilan  birga  havoni  ham  yutib  yuboradilar.  45
0 
burchak 
ostida  bolani  ovqatlantirishga  maslahat  beriladi,  bunda  ovqat 
bilan yutilgan havo me’daning yuqori qismida pufakchalar hosil 
qilib,  ularni  bola  osonlikcha  kekirib  chiqarib  yuboradi.  Bolani 
ovqatlantirish  davomida  emishdan  to‘xtagan  damlarida  vertikal 
holga keltirib, havoni chiqarib yuborguncha ushlab turiladi, uni 
ortiqcha  ovqatlantirib  bo‘lmaydi.  Onasini  emgach  qornini  soat 
strelkasi  yo‘nalishi  bo‘yicha  yengil  massaj  qilinadi.  Dam 
bo‘lishini oldini olish va davolash maqsadida ukrop suvi, smekta 
va  boshqa  gaz  haydovchi  vositalardan  foydalaniladi.  Kattaroq 
yoshdagi  bolalarga  shoshmasdan,  ovqatni  yaxshilab  chaynab, 
ovqatlanish  jarayonidan  huzur  olishni  o‘rgatish  kerak.  Parhez 

---

115 
tayinlaganda ba’zi mahsulotlar bolalarga yoqishini hisobga olgan 
holda  ularni  butunlay  cheklanmaydi,  ya’ni  ozroq  miqdorda 
beriladi. Sun’iy shakar o‘rinbosari – sorbitol saqlovchi modda-
lar iste’moli cheklanadi. Dukkakli o‘simliklardan taom tayyorla-
yotganda bir necha soat suvga bo‘ktirib qo‘yiladi – bu gaz hosil 
qilishni  kamaytiradi  va  shu  bilan  birga  ular  tarkibidagi  oqsillar 
kamayib  qolmaydi.  Jismoniy  mashqlar  tayinlanadi.  Faol  tur-
mush  tarzi  organizmdagi  barcha  a’zolarni  shu  jumladan  ichak-
larni  to‘la  quvvatda  ishlashga  sabab  bo‘ladi.  Tozalovchi  huqna 
gazlarni  chiqarishga  imkon  berib,  bemorning  ahvolini  birmun-
cha  yengillashtiradi.  Huqnaga  ruxsat  etilmaganda  yoki  huqna-
dan  keyin  ham  qorinning  dam  bo‘lishi  yo‘qolmaganda  gazlarni 
chiqarish uchun gaz chiqaruv naychadan foydalaniladi.