S avezbayev

Тekislash va kinematik samaralar.
3D – texnologiyalarini ishlovchilarning 
asosiy maqsadlaridan biri – tezlatish apparati vositasi yordamida to’la sahna 
masshtabida, tasvirni tekislashni ta’minlash hisoblanadi. Тasvirlanayotgan kenglik 
obyektlarining pog’onalashuvi hodisasi, tasvirlovchi qurilma obyekt to’g’risida 
qayta ishlashi mumkin bo’lganidan ko’p ma’lumot olganida sodir bo’ladi. Natijada 

---

83 
har xil rangdagi ko’p burchaklilarni ajratuvchi chegaralar bo’ylab kemtiklar paydo 
bo’ladi, qiya chiziqlar pog’onalarga aylanadi. Тekislashda qo’shni piksellar 
aralashib ketadi, bu esa tekis o’tishlarni yaratish imkonini beradi. 
Silicon Grahics mutaxassislari tomonidan ishlangan yana bitta uslubda 
yig’ish buferlaridan foydalanilgan. Bunda bir necha buferlar to’lganda grafikaviy 
mikrosxema ularning ma’lumotlarini qo’shadi, bu esa tasvirga yaxshi ko’rinish 
berish imkonini yaratadi. 
Keyinchalik firma 3dfx Т-Bufler uslubini yaratdi, u to’la ekranda tekislash- 
dan iboratdir. Bu texnologiya har xil kinematik samaralardan, shu jumladan, 
tasvirning ko’rinish aniqligi (depth of feeld) df harakatdagi tasvirning (motion 
blur) yuvilganlik darajalaridan foydalanish imkonini beradi.
Yuzalarning relyefliligini tasvirlash (bump mapping).
Bu usul obyektga 
maxsus teksturani yotqizishdan iborat bo’lib, natijada yuza ko’proq haqiqatga 
yaqin ko’rinadi. Uni amalga oshirishning bir necha yo’llari bo’lib, ular jumlasiga 
bosish (emboss), nuqtalarga ishlov berish (dot-product) va sahna elementlarining 
teksturali kartasi (enveronment – mepped bump mapping, EMBM) yordamida 
relyefni ko’rsatishlar kiradi. 
Bosish usuli tasvirning kerakli aniqligiga teksturalarni qo’zg’atish yo’li bilan 
erishish imkonini beradi va ko’p resurslarni talab etmaydi.
EMBM –Direct X 6,0 va keyingi versiyalarini kengaytirish to’plamida 
amalga oshirilgan detallarni qayta ishlash texnologiyalarining biridir. Ushbu yuza 
uslubidan foydalanishda, yuzaga yorug’lik o’tkir burchak ostida tushsa tasvir aniq 
bo’ladi, bundan tashqari yorug’lik polixromatik bo’lishi ham mumkin.