S avezbayev

 
 
 
VI –BOB. YEТLAТDA GRAFIKA VA GAТ 
 
1.Umumiy tartiblar 
Yer tuzishni loyxalashda grafikaviy kompyuterda loyihalash usullaridan
keng foydalaniladi. Bunda ishlarni bajarish texnologiyasi (5-rasm) qo’llaniladigan 
dasturiy vositalarga bog’liq bo’lmagan holda quyidagi asosiy elementlardan tashkil 
topadi: 
- yer tuzish obyektining plan-xarita materiallarini kompyuterga kiritish; 
- kiritilgan tasvirni toza rastr olish maqsadida taxrirlash; 
- rastrni, qatlamlar bo’yicha semantikani kiritish bilan, sonli ko’rinishga 
o’tkazish; 
- integrallashtirilgan yoki o’zgartirilgan qatlamlarni olish; 
- ekranga yoki printerga obyekt bo’yicha zarur ma’lumotlarni chiqarish 
(masalan, obyekt tasviri, uning tavsiflari, konturlar maydoni, semantik ma’lumotlar 
va sh.o’.); 
- sonli ko’rinishga aylantirilgan obyektlarni taxrirlash (masalan, 
obyektlarning, dalalarning, almashlab ekish massivlarining tashqi chegaralarini 
o’zgartirish, yer turlarini transformatsiyalash va sh.o’.). 
Obyekt tasvirini kiritish skaner, digitayzer yoki sonli fotokamera yordamida, 
standart dasturlar bo’yicha amalga oshiriladi. Тasvirlarni taxrirlash quyidagi 
dasturlar bilan o’tkaziladi: 

---

81 
Microsoft Paint, Imeging, Adobe Potoshop
va boshq., «Panorama», 
«CREDO-DIALOGUE» geoaxborot texnologiyalari majmuilari yordamida ham bu 
ishlarni bajarish mumkin. 
Sonli shaklga o’tkazish 
MapInfo, AutoCAD, MicroStation, WinGis, Easy 
Trace,
«Panorama», «CREDO-DIALOGUE» va boshqa dasturiy majmualar 
yordamida amalga oshiriladi, ular asosida loyihalashni ham amalga oshirish 
mumkin. Bu dasturlar konturlar maydonlarini avtomatik hisoblash, ular 
chegaralarini o’zgartirish va maydonlarini, chiziqlar uzunligini, konturlar guruhi 
maydonlarini qayta hisoblash, eksplikatsiyalar tuzish, zarur belgilar bo’yicha
mintaqalashtirish va boshqa ko’plab ishlarni bajarish imkonini beradi.