С. А. Эгамбердиева молекуляр


эса функционал фаол мРНКни ҳосил қилиб бирлашади



Download 2,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/140
Sana07.04.2022
Hajmi2,76 Mb.
#533619
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   140
Bog'liq
molekulyar biotexnologiya

эса функционал фаол мРНКни ҳосил қилиб бирлашади
(Глик ва Пастернак 
бўйича).
Минглаб 
рибосомалардан 
ташқари 
оқсилларни 
фаол 
синтезлайдиган ҳужайрада тРНКнинг 60 тагача ҳар хил турлари бор. 
тРНК – бу чизиқли бир занжирли узунлиги 75 тадан 90 тагача 
нуклеотидлардан иборат бир занжирли молекула. Унда бир-бири 
билан жуфтлашадиган бир нечта ўзаро комплементар соҳалар мавжуд 
(расм 5.2), бутун молекула эса L ҳарфини эслатадиган структура 
ҳосил қилиб фазода жойлашади L (расм 5.8). 
Расм 5.8. Аминокислота билан “юкланган” тРНК конформацияси. 
Штрихли тўғри тўртбурчак – антикодон. 
(Глик ва Пастернак бўйича



38 
Специфик 
ферментлар 
(аминоацил-тРНК-синтетазалар) 
ёрдамида тРНКнинг 3'-учига мос келувчи аминокислота бирлашади. 
Шундай қилиб, аргинил-тРНК-синтетаза ферменти тРНК
Arg 
молекуласига аргинин аминокислотасини бирлаштиради. Барча 
оқсилларни ташкил қилган йигирмата аминокислотанинг ҳар бири 
учун ҳеч бўлмаганда битта специфик тРНК мавжуд. тРНК 
молекуласининг бошқа учида антикодон деб номланган уч 
нуклеотиддан иборат кетма-кетлик жойлашган. Мазкур кетма-кетлик 
мРНКдаги специфик кодонни аниқлайди ва ўсиб бораётган 
полипептид 
занжирга 
қайси 
аминокислота 
бирлашишини 
белгилайди. 
Трансляция 
Трансляция мРНК, полипептид занжирининг инициация, 
элонгация ва синтез терминациясини таъминлайдиган мос келувчи 
аминокислоталар, рибосомалар ва кўпгина оқсил омиллари билан 
“юкланган” турли хил тРНК иштирокида амалга оширилади. 
Прокариотик ҳужайраларда трансляция инициатор тРНК деб 
номланган формилметионинли тРНК билан инициацияланади. 
Инициатор тΡΗКfMetнинг (fMet – амин гуруҳи формилирланган 
ўзгартирилган метионин) 3'-UAC-5' антикодони кичик рибосомали 
суббирлик билан комплекс ҳосил қилувчи мРНКнинг 5'-AUG-3' 
кодони билан бирлашади. Бошқа ҳеч қайси тРНК ушбу комплекс 
билан бирлаша олмайди. Ўз навбатида мРНКнинг кичик рибосомали 
суббирлик билан бирлашиши мРНКнинг 5'-учи яқинида жойлашган 
тахминан саккиз нуклеотиддан иборат кетма-кетликлар (Шайн-
Дальгарно кетма-кетлиги) ва кичик рибосомали суббирлик билан 
бирлашган рРНК комплементар 3'-учлиги кетма-кетлиги ўртасида 
нуклеотидлар жуфтликлари ҳосил бўлиши орқали амалга оширилади. 
fМеt-тРНКfМеt-мРНК-кичик 
суббирлик 
комплексига 
катта 
суббирлик бирлашади ва инициатор комплексни ҳосил қилади 
(инициация комплекси) (расм 5.9). 


39 

Download 2,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish