S a b d I r a s I l o V, N. T o L i p o V, N. O r ip o V a

holati juda t o ‘q, sust yoritilgan b o ‘yoqlar gam m asida aks
ettirilgan.
M avzu-voqeali asarlarning yaxlitligi ham , tasvirla-
nayotgan barcha buyumlar va obyektlarning kom pozitsiya
markaziga bo'ysundirilishi bilan yaratiladi. Sodir b o ‘-
layotgan harakatlar m antiq, personajlarning ruhiy hola-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tlari o'zaro xarakatlari, tasvirning um um iy yaxlitligini
yaratishda ishtirok etadi. Bularga kom pozitsiya qurilishi-
ning hamma elem entlari hizmat qiladi: ular qarash nuq-
tasi, sim m etriya va m arom, tus va rang kontrastlari, tas-
virlashning texnik usullari, m atoning o ‘lcham i va bosh-
qalardir.
Naturani tasvirlashda kuzatishning tartibsizligidan xa-
los b o ‘lish uchun, kom pozitsion markazni ajratish m a-
salasiga m os ravishda tasvirni mazmunli tashkil qilishga
erishish uchun, natura qo'yilm asini uch hil variantda
bajarishni tavsiya etamiz, ular 3—5 jismdan iborat b o‘lgani
m a’qul.
Birinchi ranglavxa ko‘rish markazini bir joyga y o ‘nal-
tirish kerak, masalan, chap tomonda turgan jismga (boshqa
jismlarni nazardan chetlashtirmagan holda). Keyingi ety-
udlarni ishlashda diqqatni navbatma-navbat boshqa jism -
larga ham yo'naltirish mumkin Masalan: markaziy qismga
yoki ikkinchi ko'rinishga. Shundan so‘ng ishlarni kom poz­
itsion markazning yechim xarakteri bo'yicha solishtirish
kerak. Qarash markaziga tushgan buyumlar, xajmi b o‘yicha
bo'rtgan, shakli b o‘yicha aniq tusi va rangi bo'yicha jo z-
ibador b o ‘lishi kerak. Qarash markazidan uzoq b o ‘lgan
buyumlar esa aksincha, xajm b o ‘rttirilishi kuchsiz, ish-