Rtalik birikmalar ni bajarishda ishlatiladigan materiallar, asboblar va moslamalar tavsifi

QULOQCHA VA TIRNOQLI О‘RTALIK BIRIKMALARNI TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI.






Fig. 382.—Dovetail Puzzle.The Finished Joint.


qalin


383-rasm
383-rasm

Fig. 386.—Variation of the Dovetail Puzzle.¹
TО‘G‘RITIRNOQ VA GО‘SHALARNIKESISH
Tо‘g‘ri tirnoq va gо‘shani kesish yog‘ochni undagi tolalarning bо‘ylamasi va kо‘ndalangiga arralashdan iborat duradgorlik operatsiyasining tarkibiy qismi hisoblanadi. Tirnoq va gо‘shani biroz chaparost qilingan yoki chaparostlanmagan mayda tishli о‘tkirarrabilankesishkerak. Bunda ikki xil arradan: bо‘ylama kesish uchun keng polotnoli chap arradan va tirnoqlarni oxirgi kesish uchun yupqa polotnoli mayda tishli pusht arradan foydalaniladi (26-rasm). Tirnoq va gо‘shani yasashda arrani belgi chizig‘I yoniga qо‘yib biroz bosish va ish tо‘g‘ri boshlanganiga ishonch hosil qilingach kesishni davomettirish kerak Tirnoq yelkasini kesishda ikki xil usuldan foydalanish mumkin. Birinchi usulda kesish yupqa polotnoli va pushtali arra bilan reja bо‘yicha bajariladi va bunda detal verstak iskanjasiga mahkamlanadi. Ikkinchi usulda esa porsiqolip va kо‘ndalangiga kesadigan mayda tishli arradan foydalaniladi
Ana shunday usul bilan shvabra va boshqa buyumlarda foydalaniladigan T simon birikmalarni kesish ham amalga oshiriladi.



Tirnoq kesiladigan arralarning turlari: a – keng polotnoli; b- yupqa polotnoli va pushtali.



Tо‘g‘ritirnoqnikesish usullari: a - tirnoqnikesing, b -gо‘shapikesish.



Tirnoqni porsi qolip yordamida kesish.



Dastaki elektr disk arra bilan Dastgohlarda tо‘g‘ri tirnoq-tо‘g‘ri tirnoqni kesishlarni tayyorlash usullari:
a - tokarlik dastgohida; b - diskarrada.

Yarim о‘yiqli birikmalardagi tirnoqlarni kesishda ham tо‘g‘ri burchakli yoriqlarga ega bо‘lgan porsi qolipdan foydalanish maqsadga muvofiqdir.

Tirnoqli birikmalarni qо‘lda bajarish bilan birga ularni mexanizatsiyalashgan usulda ham yasash mumkin. Masalan, tо‘g‘ri tirnoqlarni yasashda va boshqa ishlarni bajarishda tokarlik dastgohidan foydalansa bо‘ladi. Bunda uning patroniga tayyorlanadigan tirnoqlarga mos diskli frezalar tо‘plamidan iborat opravka о‘rnatiladi. Zagotovkani maxsus qisqichlar yordamida kо‘ndalang supportga mahkamlash mumkin. Mana shunday hollarda zagotovkani tо‘g‘ri tirnoq balandligiga mos uzunlikka faqat kо‘ndalang holda suriladi.
Bundan tashqari tо‘g‘ri tirnoqni zagotovka mahkamlanadigan va suriladigan maxsus moslamada dumaloq arra bilan kesish ham mumkin
Shuningdek, tо‘g‘ri tirnoqlar dastaki diskarra bilan ham ke-siladi . Bunda zagotovka verstak iskanjasiga mahkam, va har tomondan ishlov beriladigan holatda о‘rnatilishi kerak. Tirnoqlarni tayyorlashning bu usulidan ishlab chiqarish korxonalarida foydalaniladi. Ishning unumdorligini oshirish uchun tirnoqli birikmalar maxsus dastgoh (avtomat)larda bajariladi. Bu dastgohlarda tirnoq va gо‘shaning hamma elementlari kesiladi.