Ўрта махсус таълим вазирлиги

КОРХОНА УСКУНАЛАРИ ВА ЖИХОЗЛАРИ
фанидан таълим технологияси

Тошкент – 2013

№	Мундарижа	бет
	КИРИШ	35
	1-маъруза. Кириш. Ёғ мой саноати корхоналари ускуналари фанининг мақсад ва вазифалари	36
	2-маъруза. Мойли уруғлар ва қайта ишлов махсулотларининг физик-техник хусусиятлари	39
	3-маъруза. Мойли уруғларни тозалаш бўлимлари ускуналари	43
	4-маъруза. Мойли уруғларни чақиш ва сепаратлаш бўлимлари ускуналари	46
	5-маъруза. Мойли уруғлар мағизини ва уруғларни янчиш дастгохлари	50
	6-маъруза. Янчилмага иссиқлик ишлов бериш ускуналари.	53
	7-маъруза. Пресслаб мой олиш ускуналари	56
	8-маъруза. Мойни бирламчи тозалаш ускуналари	59
	9-маъруза. Мойларни экстракция қилиш ускуналари	62
	10-маъруза. Мисцеллани дистилляция қилиш ускуналари	65
	11-маъруза.Шротга ишлов бериш ускуналари	68
	12-маъруза. Ёғларни рафинация қилиш ускуналари	72
	13 -маъруза. . Мойларни қуритиш ва оқлаш ускуналари	75
	14-маъруза. Ёғларни доғлаш ускуналари	78
	15-маъруза. Ёғларни гидрогенлаш ускуналари	81
	16-Маъруза. Водород ишлаб чиқарш ускуналари	84
	17-Маъруза. Катализатор ишлаб чиқариш ускуналари	87
	18-Маъруза. Маргарин таёрлаш ускуналари	90
	19-Маъруза. Ёғларни парчалаш ва гилицерин олиш ускуналари	95
	20-Маъруза. Ёғ кислаталарини дистиляция қилиш ускуналари	96
	21-Маъруза. Совун тайёрлаш ускуналари	99

КИРИШ
«Корхоналар ускуна ва жиҳозлари» фанининг асосий мақсади ўсимлик мойлари ишлаб чиқаришда ва ишлаб чиқарилган мой ва ёғларни қайта ишлашда ёғ-мой саноатида қўлланиладиган ускуналар ва жихозларнинг тузилиши, ишлатиш қоидалари, афзаллик ва камчиликлари ҳамда техник кўрсаткичларини етарли даражада ўргатишдан иборат. Ускунага сарфланадиган энергетик сарфлар, ёки шу ускуна ишлатилаётган цехдаги энергетик сарфлар, сув, буғ ёки совуқлик сарфлари ҳисобини бажариш ҳам фаннинг мақсадига моликдир.
Фаннинг мақсадига эришиш йулида бажариш лозим бўлган вазифалар ёғ-мой саноатида ишлатилаётган жиҳозлар ва технологик жараёнлар орасидаги боғликликни мантиқий равишда тушунтиришдан, ускунанинг техник ҳолати чиқаётган маҳсулот сифатига ва технологик жараёнга таъсир этишлиги муқаррар эканлиги талабаларга ўргатилади. Фанни ўзлаштириш давомида ёғ-мой саноатига кириб келаётган янги ва перспектив ускуна ва жиҳозлар ҳақида ҳам кераклича маълумот берилади.
«Корхоналар ускуна ва жиҳозлари» фанини ўзлаштирган талабанинг малакавий даражалари қуйидагича бўлади:
-мойли уруғлар, улардан олинган ва қайта ишланган маҳсулотларнинг физик-техник хусусиятлари, мойли уруғларни механик аралашмалардан тозалаш, уруғларни чақиш, чақилмани ажратиш, ҳамда уруғ ва мағизни янчиш машиналарининг тузилиши ва ишлаш ҳакида маълумотларга эга бўлади;
-янчилмага ишлов бериш, пресслаб мой олиш ва мойни бирламчи тозалаш қурилмаларини ишлатишдаги технологик кўрсаткичларни ўрганади;
-мойларни экстракция қилиш, мисцеллани дистилляция қилувчи, шротга ишлов бериш қурилмалари ва газ-ҳаво аралашмасидан эритувчи буғларини рекуперация қилиш учун қўлланиладиган ускуналар билан танишади;
-ёғларни рафинациялаш, қуритиш ва доғлаш ускуналари бўйича тўлиқ маълумотларга эга бўлади;
-ёғларни гидрогенлаш, водород ишлаб чиқариш ва катализатор тайёрлаш ускуналарининг техник тавсифларини ўзлаштириб, айтиб бера олади;
-ёғларни парчалаш, совун тайёрлаш, глицерин олиш, маргарин ва майонез ишлаб чиқариш ва бошка ускуналарнинг эскизини чиза олади;
-ривожланган мамлакатлардан келтирилган ва бугунги кунда мамлакатимизнинг ёғ-мой корхоналарида ишлатилаётган янги ва замонавий ускуна ва жиҳозлар ҳақида тўлиқ билимларга эга бўладилар.