Rivojlantirishning ilmiy asoslari va muammolari ilmiy tadqiqot markazi xalqaro menejment

 
 
 
1.4.1-rasm. “Boston matritsasi” 
Pastki chap katakchada bozorda past o‘sish sur’atlari bilan 
sotilayotgan 
tovarlar 
yoki 
xizmatlar 
joylashadi. 
Ularning 
raqobatbardoshligi va sotuvlardagi ulushi ushbu bozorda asosiy 
raqobatchilarnikiga nisbatan yuqori, ular kompaniyaga daromad keltiradi 
va “sog‘in sigirlar” deb ataladi. Shu bilan birga, sotuvlarning o‘sish sur’ati 
unchalik yuqori emas va ishlab chiqaruvchilarga katta investitsiyalar zarur 
emas. Demak, bu tovarlar yoki xizmatlar xalqaro kompaniyaga jahon 
bozorida yuqori foyda keltiradi (1.4.1-rasm). 
Yuqori o‘ng katakchada joylashgan tovarlar yoki xizmatlar sotuv 
hajmi o‘sishining bozor o‘rtacha ko‘rsatkichidan yuqoriligi bilan 
ifodalanadi, biroq ularning sotuvdagi hajmi asosiy raqobatchinikidan 
pastroq. Ularni “savol belgilari” yoki o‘zicha sayr qiluvchi “yovvoyi 
mushuklar” deb nomlashadi. Bu tovarlar yoki xizmatlar sotilishining 
o‘sish sur’atlari ancha yuqori, lekin raqobatchining juda kuchliligi sababli 
kompaniya o‘z raqobatbardoshlik darajasini saqlab qolishni istasa, bu 
tovarlar yoki xizmatlarning iste’mol xususiyatlarini takomillashtirishga va 
sifatini oshirishga yirik kapital qo‘yilmalarni yo‘naltirishga majbur 
bo‘ladi. Ayni vaqtning o‘zida bu tovarlar yoki xizmatlarning umumiy 
sotuvlar hajmidagi ulushining nisbatan kamligi sababli, ular katta foyda 
keltirmaydi, lekin pullarni hazm qilib yuboradi, natijada ularni sotishdan 
qoladigan sof foyda yuqori emas. Bunda eng ma’qul yo‘l – ularning 
“yulduzlar” toifasiga o‘tishiga erishish hisoblanadi. 
Pastki o‘ng katakchada shunday tovarlar yoki xizmatlar joylashganki, 
ularni sotish hajmi bozordagi o‘rtacha ko‘rsatkichdan kamroq o‘sadi, 
ularning sotuvdagi ulushi esa asosiy raqobatchinikidan ko‘ra pastroq. 
Shuning uchun ularni “itlar” deb ataydilar. Ularga 20:80 qoidasi taalluqli