Rivojlantirish vazirligi

WAN (Wide Area Network) – global kompyuter tarmog'i hisoblanadi. Million abonentlarni o'zida birlashtiradi (Internet).

Kompyuter tarmog'ining arxitekturasi deganda foydalanuvchilarga axborot va hisoblash xizmatlarini ko'rsatish uchun tarmoq imkoniyatlaridan samarali foydalanish talablariga muvofiq kompyuter tizimlarini kompleks ma'muriy boshqarish va uzluksiz jarayonlarni boshqarish vositalarini ta'minlovchi vositalarni birlashtiruvchi obyektlar va ulanishlar tushuniladi.

Tarmoqni boshqarishning asosiy arxitekturasi quyidagi asosiy elementlarni o'z ichiga oladi.

1. 
   Tarmoqlarni boshqarish tizimi;
   
2. 
   Boshqaruv ob'ektlari;
   
3. 
   Boshqaruvning ma'lumot bazasi;
   
4. 
   Tarmoqlarni boshqarish protokoli.
   

Tarmoq arxitekturasi bu ishlaydigan tarmoqni yaratish uchun zarur bo'lgan topologiya, kirish usuli, standartlarning kombinatsiyasi.

2. 
   OSI pog’onasining tarixi, pog’onalari, ularning vazifasi.
   

OSI modelining tarixi : 1977-yil OSI «Open Systems Interconnection» (ochiq tizimlar­ning o‘zaro bog‘lanishi) xalqaro standartlar tashkilotida «tarmoq modeli» bo‘yicha qo‘mita yaratildi. 1978-yil (28.02.–2.03) OSI qo‘mitasining birinchi yig‘ilishi, ya’ni Baxman modeli «xomaki varianti» qabul qilinadi.  OSI tarmoq modelining standartining yakuniy hujjatlari ustida ishlash bir necha yilga uzaydi. 1982-yilda loyiha yana bir marta qayta ochildi. 1984-yil­da transport protokoli uchun elektron xabarlar (X.400), ma’lumot­nomalar va kataloglar va boshqa standartlar taqdim etildi. Umuman olganda, OSI butunligicha yoritib berilmadi. OSI modeli ortiqcha atributlarni to‘play boshladi. O‘sha vaqtdagi ilg‘or kompyu­ter kom­paniyalari, Digital Eguipment Gorp, Honeywell va IBMlar yangilik qilish uchun katta investitsiyalarni ajratdi. Loyihaning bosh homiysi AQSH hukumati edi. 1985-yilda barchaga TCP/IP tarmog‘ini OSI ga o‘tkazish bo‘yicha tavsiya qilishga urinib ko‘rishgan. Keyin yana bir marta urinish 1988-yilda savdo vazirligi tomonidan bo‘lgan. 1990-yildan faqat OSI ni qo‘llab-quvvatlovchi tizimlarni sotib olishga buyruq chiqarildi.

OSI (Open System Interconnection) modeli 7ta pog'onadan iborat va har bir pog'ona paket (ma'lumot uzatishning bir turi hisoblanadi) hosil qilishda o'z belgisini qo'yib boradi. Ya'ni bunda agar ma'lumot biror qurilmadan chiqib ketishdan oldin 7-pog'onadan boshlab pastki pog'onaga tushib borib paket ko'rinishiga keladi va uzatiladi. Ikkinchi kompyuter uni qabul qilib olgandan so'ng esa 1-pog'onadan boshlab yuqoriga qarab chiqib boradi va ma'lumot ko'rinishiga keladi. Bunda agar qaysidir pog'onada xatolik bo'lsa, paket qaytadan so'raladi yoki so'rov bekor qilinadi (bu tushunchalar nisbiy hisoblanib, ma'lumot almashinuv aynan aytilganidek amalga oshirilmaydi). OSI modelining 7ta pog'onasi:



OSI modeli etalon model bo'lib, bu faqat nazariy jihatdan mavjud. Hozirgi kunda bu model asosida TCP/IP stek protokollariga asoslangan holda tarmoq ishlaydi. TCP/IP ishlab chiqilishining yagona sababi OSI modelini soddalashtirish va qulay foydalanish hisoblanadi. TCP/IP stek protokollari tuzilishi: