2 1
ko‘rsatadi. Har bir xona tabiiy yorug‘lik bilan ta’minlanishi kerak.
Oynaning kengligi polning kengligiga bo‘lgan nisbati 1:4—1:5 atrofida
bo‘lishi kerak. Oyna shimol tarafga qaratib qurilsa xonaga quyosh nuri
tushib, uni isib ketishidan saqlaydi va yorug‘likni bir tekisligiga erishiladi.
Janubiy regionlarda 45—55°C shimoliy kenglikdagi yerlarda stomatologik
xonani shimol, shimoliy-g‘arb, shimoliy-sharqqa qaratib qurish tavsiya
etiladi.
Tabiiy yorug‘likdan tashqari sun’iy yoritish manbalari bilan ham xona
yoritiladi. Ish yuzasida yorug‘lik 150 lk dan kam bo‘lmasligi kerak.
Asosan lyuminessent va gallogen yorug‘lik manbalaridan foydalaniladi.
Ayrim hollarda ish joyini maxalliy yoritish talab etiladi. Buning uchun
maxsus reflektordan, yoki elektr yoritgichi bor stomatologik oynadan
foydalanish mumkin. Ish tartibiga rioya qilish kerak, ko‘proq o‘tirib
ishlagan ma’qul. Oyoq kiyimi ham qulay bo‘lishi kerak. Poshnasi keng
(kamida 2—3 sm) va yengil bo‘lishi kerak.
Ayniqsa simobli amalgamalar ishlatiladigan stomatologik xonalar
sanitariya-gigiyena qoidalariga javob berishi kerak. Lenolium chekkasi
poldan 5-10 sm chetga chiqishi kerak, yorug‘, ochiq joylari bo‘lmasligi
kerak. Xona devori 5% li oltingugurt aralashmali simob parni
yutmaydigan moddadan suvlanishi kerak. Albatta so‘rib-tortib oluvchi
shkaf bo‘lishi kerak. Simobli amalgamalarni shu so‘ruvchi
shkafda
amalgama aralashtirgich yordamida tayyorlab, shu shkafda ehtiyotlik
bilan, og‘zi berk idishda saqlash kerak. Simob bilan zaxarlanish holati
bo‘lmasligi lozim. Shu so‘rib oluvchi shkafda stomatologik asboblarni
sterilizatsiya qilish tavsiya etiladi. Stomatologik xonada toza, yaxshi
musaffo havo bo‘lishiga erishmoq kerak.
Qirq shifokori bo‘lgan poliklinika — 1 kategoriyali xisoblanadi.
Birinchi, ikkinchi, uchinchi kategoriyali stomatologik poliklinikalarda
sterilizasiyalash markazlashtirilishi, birinchi kelgan bemorlarni ko‘rish
xonasi, funksional diagnostika kabineti, fizioterapiya bo‘limi, rentgen
kabineti, endodontik, paradontologiya xonalari yoki bo‘limi bo‘lishi
kerak. Stomatologiya poliklinikasining asosan uchta bo‘limi bo‘lishi
kerak: davolash stomatologiyasi, jarrohlik stomatologiyasi va ortopedik
stomatologiya bo‘limlari. Stomatologik kabinetning eng asosiy asbob-
uskunasi stomatologik kreslo va bormashinadir. Hozirgi kunda quyoshli
O‘zbekiston jumhuriyatimizdagi har bir shahar va viloyatlarda hozirgi
zamon talabiga javob beruvchi mustaqil stomatologik poliklinikalar bor.
Hammasi bo‘lib 6000 dan ortiq kreslo, 5300 dan ortiq hozirgi zamon
bormashinalari bordir.
Tik turuvchi oyoq bilan ishlaydigan bormashinalar, oyoq bilan va
elektr motori bilan ishlaydigan kombinatsiyalashtirilgan oddiy va
murakkab bormashinalar, turli xildagi elektrobormashinalar,
turbinali
bormashinalar, kichkina, ixcham, qo‘lda ko‘tarib yurib, bemorlarni kasal-
xona, uylarida davolash uchun ishlatiladigan (portativ) bormashinalar
2 2
bor. Hozirgi kunda uzoq muddat bilan ishlaydigan, borning aylanishini
yanada tezlashtiradigan, ixcham, arzonroq bormashinalar ishlab chiqarish
tavsiya etilmoqda. Bor qancha tez aylansa, tish kovagini tozalashdagi
og‘riq shuncha kam bo‘ladi. Oyoq bilan ishlaydigan bormashinada bor
o‘rtacha 1 daqiqada 1000 marta aylanadi. Elektr toki bilan ishlaydigan
motori, reostati bor bormashinalar 2000-5000 marta, turli moslamalarda
1 daqiqada borni 10000-30000 marta aylantirish mumkin.
Turbinali bormashinalarda bor 1 daqiqada 100000-300000 marta
aylana oladi, og‘riq deyarli sezilmaydi. Bunda bor kuchli siqiq havo
oqimi yordamida aylanadi, tish qizib ketishi mumkin bo‘lganligi uchun
sovuq suv purkab turuvchi qo‘llanma ishlatiladi. Maxsus chidamli borlar
bilan ishlanadi. Turbina avtomatik tarzda turbinali moy bilan moylanib
turiladi, bunda turbina qizimaydi va qismlari kam yediriladi.
Zamonaviy "Kavo" (Germaniya) firmasi tomonidan yaratilgan
stomatologik qurilma shifokorning ishiga qulayliklar kiritadi. Bunda
boshqarish tartibi (sistemasi) yangilandi, gigiyena talablariga to‘la javob
beradigan qilib yaratildi, estetik ko‘rinishi yaxshilandi. Programmali
boshqarish tartibiga ko‘ra
kresloning holati, boshqo‘ygich oson
boshqariladigan bo‘ldi. Ishlatiladigan asboblar shifokorning yaqiniga
ko‘chma moslamada keltirib qo‘yiladigan bo‘ldi. Asboblarning uchlik-
larini olib qo‘yiladigan qilinganligi ularni zararsizlantirishni osonlashtirdi.
Stomatologik qurilmadagi maxsus zararsizlantirgich moslamasi
shifokorni, hamshirani va kasalni kasallik yuqtiruvchi infeksiyadan
asrashga yordam beradi.
Bormashinalarning katta-kichikligi, borning aylanish tezligini, qo‘-
shimcha moslamalarning mavjudligiga qarab har xil ish sharoitiga moslab
tanlanadi. Statsionar elektr bormashina VES-10 borni 1 daqiqada ko‘pi
bilan 10000 marta aylantiradi. Bu modeldagi
bormashinaning boshqa
turlari BESG-03 va BESG-05 ham egiluvchan orqali xarakatni
motoridan uchlikka uzatadi. Bormashina
elektr yoritgich bilan
ta’minlanmagan.
Kombinatsiyalashtirilgan elektr bormashina BK-1 qishloq va dala
sharoitida ishlashga moslashtirilgan bo‘lib, elektr toki bo‘lmasa oyoq
kuchi bilan xarakatga keltiriladi. Ko‘chma stomatologik kabinetlarga
mo‘ljallangan. Yengsiz ko‘chma elektr bormashina BEPB-3 yengil, har
xil rejimda (3000—10000) borni aylantiradi. Kasallarni uyda, dalada,
yo‘lda davolashga qulay. Doimiy 24 V tok bilan ishlashga ham
moslashtirilgan.
Trubinali bormashinada BPK-300 bor tish qattiq to‘qimalarini 1
daqiqada 100000—300000 gacha aylantirib charxlaydi. Oddiy
bormashinada borning tishga bosimi 800-1000 bo‘lsa, turbinali
bormashinada faqat 15—20. borning silkinishi va tish to‘qimasining qizib
ketishini kamligi pulpani kamroq qitiqlaydi va kasalga og‘riq kuchsiz
2 3
seziladi. Elektrlashtirilgan yoritgichi bor bormashina BEO-30-2 borni
bir daqiqada 1000—30000 gacha aylantiradi. Elektr yoritgichi 1 m
uzoqlikda 2000 lk yorug‘lik beradi. Ventilyator va suv sistemasi so‘lak
so‘rg‘ichi va isitilgan suv bilan sovutib turish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: