Rivojlantirish institu ti

4. 
Dunyo  okeanining  tabiiy  resurslari.  Bu  resurslar  xilm a-xil 
b o ‘lib,  undan transportda foydalaniladi, sayyoram iz iqlim ini  m e ’yor- 
lashtirib turadi,  inson uchun oziq-ovqat va m ineral xom ashyo manbayi 
hisoblanadi.  D unyo okeanida  10  m ing o ‘sim lik tu ri b o ‘lib, quruqlik- 
dagi  o ‘sim liklarga  n isb atan   organik  m o ddalarga  4 —  5  m arta   boy.
128

---

B a’zi  suvo‘tlarida  oqsil  m oddalari  50  %  ga  yetadi,  vaholanki  mol 
g o ‘shtida oqsil atigi  21% ga teng.  O keanda suvo41 arm ing oziq-ovqat 
uchun yaroqli boNgan 70 turi  mavjud.  U larning eng m uhim lari dengiz 
karam i,  dengiz salati va boshqalardir.
D unyodagi  63  hayvon  sinfining  51  tasi  okean  va  dengizlarda 
b o ‘lib,  ularning  150  m ing turi  mavjud.  U larning um um iy vazni  16 — 
20  m lrd  to n n ag a   yetadi,  b in o b arin ,  h a r  gektar  dengiz  suvidan 
quruqlikdagi  bir  gektar  yaylovda  yetishtirilgan  g o ‘shtga  nisbatan  2 
m arta ortiq m ahsulot olish m um kin.  Okeanlardagi hayvonot resursla- 
ridan  {baliqlar,  kit,  beluxci,  dengiz mushugi,  tulen,  dengiz quyoni,  nerpa, 
morj,  qisqichbaqa,  ustritsa  va  boshq.)  ham d a  suvo‘tlarid an   faqat bir 
foizigina inson to m o n id an   foydalanilm oqda.
D unyo okeanlari  m ineral xom ashyo resurslariga boy.  O kean su­
vida  70  d a n   ortiq  kimyoviy  elem ent  erigan  holda  {tuzlar,  magniy, 
oltingugurt,  brom,  uglerod,  azot, fosfor,  yod,  temir,  alum iniy,  molib- 
den,  qalay,  mis,  uran,  nikel,  kum ush,  oltin  va  boshq.)  uchraydi. 
O kean  tubida  neft,  gaz  va  boshqa  m in erallam in g   boy  konlari  bor. 
B ulardan tashqari,  okean va dengiz atroflarida dam  olish m askanlari, 
sayohatchilar bazalari joylashgan.
D unyo okean suvlar:  so‘nggi davrlarda neft va neft m ahsulotlari, 
zaharli  kimyoviy  m od d alar,  sh a h ar  va  qishloq  xo ‘jalik  chiqindilari 
bilan  ifloslanm oqda.  H ozir yiliga turli yo ‘llar bilan  D unyo okeaniga 
10  m ln.  t  atrofida  neft va neft (tashishda, qazib olishda)  m ahsulotlari 
tashlanm oqda.  Buning ustiga bir kunda okean suvlariga 6800 m 3 zaharli 
m oddalar chiqarilm oqda.
D unyoda aholisi  1  m ln. dan oshgan shaharlam ing 60 % dan ko‘pi 
ok ean   va  dengizlar qirg‘o g ‘ida joylashgan.  U lar yiliga  6  — 6,5  m lrd 
tonna atrofida h ar xil chiqindilam i suvga tashlam oqda. Oqibat-natijada 
okean va dengiz suvlari ifloslanib,  undagi o ‘simlik va hayvonot olamiga 
salbiy ta ’sir etm oqda.  G aldagi vazifa  Dunyo okeani suvini toza saqlash 
uchun ifloslanayotgan chiqindi m oddalar m iqdorini keskin kamaytirish 
c h o ra -ta d b irla rin i  ishlab  ch iqish  va  bu  ishga  dunyodagi  barch a 
davlatlarni jalb etish d an   iboratdir.