YER T O ‘G ‘R IS ID A U M U M IY M A ’L U M O T
Y erdan Q uyoshgacha o ‘rtacha masofa — 149,6 m ln km.
Y erdan Oygacha o ‘rtacha masofa — 384,4 ming. km.
Yerning o ‘z o ‘qi atrofida to ‘liq aylanish davri — 23 soat 56 min. 4 sek.
Y erning Q uyosh atrofida aylanish davri — 365,256 sutka.
Y erning o ‘z orbitasi b o ‘ylab aylanish tezligi — 29,80
km /s.
Y erning o ‘rtacha radiusi — 6371,1 km.
M eridian uzunligi — 40008,6 km.
E kvator uzunligi — 40075,1 km.
Y er yuzasining m aydoni — 510 m ln km 2.
Quruqlik m aydoni — 149 m ln km 2.
Suv yuzasining m aydoni — 361 m ln km 2.
Q uruqlikning eng baland nuqtasi (Jom olungm a tog‘i) — 8848 m.
D unyo o k eanining eng ch u q u r joyi (M ariana botig‘i) — 11022 m.
Q uruqlikning eng past nuqtasi ( 0 ‘lik dengiz) — 405 m.
Eng c h u q u r k o i (B aykal) — 1620 m.
Eng uzun daryo (N il) — 6671 km.
E ng sersuv daryo (A m azonka) — 220 m ing m 3/s.
Eng baland sharshara (Anxel) — 1054 m.
221
Eng uzu n g‘o r (F lin t-M a m o n t) — 500 km .
Eng uzun to g ‘ (A nd) — 9000 km.
O keandagi eng uzun tog‘ tizim i ( 0 ‘rta ok ean tizm asi) — 60000 km.
Eng balandda joylashgan qishloq (A ukankilcha, C hilida) — 5334 m.
Eng yuqori h aro rat kuzatilgan jo y (T rip o li shahri yoni) — 58°C.
Eng past harorat kuzatilgan joy (Vostok stansiyasi, Antarktida) — 89,2°C.
Eng kam o ‘rtacha yillik yog‘in kuzatilgan joy:
C herapunji — 12000 m m .
G avayi orollari — 14400 m m .
Eng baland qalqish (F o n d i q o ‘ltig‘i) — 18 m.
Eng yirik sovuq dengiz oqim i — G ‘arbiy sh am o llar oqim i.
Eng yirik iliq dengiz oqim i — G olfstrim .
Q irg‘oqsiz dengiz — Sargasso.
Eng katta orol — G renlandiya.
Eng katta m aterik — Yevrosiyo.
Eng katta qit’a — Osiyo.
Eng kichik m aterik — Avstraliya.
Eng katta yarim orol — A rabiston yarim oroli.
Eng katta qoplam a m uzlik — A ntarktida.
Eng katta tog‘ muzligi.
(uzunligi 72 km , qalinligi 500 m , P o m ird a ) — F ed ch en k o .
Eng uzun tog‘ vodiy m uzligi (A lyaskada) — 145 km.
Eng issiq m aterik — Afrika.
Eng qurg‘oqchil m aterik — Avstraliya.
Eng sovuq m aterik — A ntarktida.
Eng sersuv m aterik — Jan u b iy A m erika.
Yerimizda beshta yoritilish m intaqalari bor, 13 ta iqlim m intaqalari
shakllangan. Eng katta m aydonni m o ‘tadil m intaqa egallaydi. O ym ya-
kon (Sibirda) — bu Shim oliy y arim sham ing sovuqlik q utbidir (h a ro
rat — 7 Г С gach a pasaygan), en g y u qori h a ro ra t am p litu d asi ham
shu yerda kuzatilgan (108°C).
222
Download Do'stlaringiz bilan baham: |