Rivojlantirish institu ti

daryo  vodiysi,  dary o   vodiysini  suv  t o ‘lib  o q ad ig an   q ism in i  daryo 
o 4zani,  suvi  k o ‘p a y g an d a  u n in g   tag id a  qo lg an   q ism in i  qayiri  deb 
y u ritilad i.  D a ry o la m in g   suv  yig‘adigan  h u d u d in i  havzasi  deyiladi. 
H avza  h u d u d id a   o q a d ig a n   asosiy  dary o   va  u n in g   irm o q la ri  daryo 
tizim ini tashkil  qiladi.
D unyodagi  d a ry o la r  suvi  c h ek lan g an   b o ‘lib,  sayyoram izdagi 
um um iy suv zaxirasining faqat 0,0002 %  ini tashkil etadi. Quruqlikdagi 
daryo  o ‘zan larid an  b ir vaqtning o ‘zida tax m in an   2100 km 3 suv oqib 
o ‘tadi va yiliga okeanlarga 47000 km 3  suv quyadi.  B inobarin,  daryo- 
lardagi  suv hajm i  h a r  16 k u n d a yangilanib turadi.
D aryolam ing eng m uhim  xususiyati uning oqim i bilan birga to ‘yi- 
nishi,  ya’ni qanday m anbalardan suv to ‘plashidir.  D aryolam ing m a ’­
lum   k o ‘ndalang  kesim idan  vaqt  birligi  ichida  oqib  o ‘tad ig an   suv 
m iqdori uning suv sarfi deyiladi.  O datda, suvning sarfi  (Q ), daryoning 
k o ‘n d alang  kesim ining  yuzasi  (F )  b ila n ,  o ‘rta c h a   oqim   tezligining 
(V)  k o ‘paytm asiga (Q  =   F  -V o ‘r •  M 3) barobardir.  D aryolar suvining 
k o ‘p-ozligi yoki  yillik o q im i  ularning q anday m an b a lard a n  t o ‘yina- 
yotganligiga b o g ‘liq.  D ary o lar t o ‘yinishi jih a tid a n   quyidagi  turlarga 
boNinadi:  y om g‘ird an ,  q o rla rd an ,  m u zlarn in g   erish id an ,  yer  osti 
suvlaridan, aralash  m an b alardan to ‘yinadigan daryolar.