Rivojlanishi tarixidan

CHinoz  —  CHinoz  tarixiy  asarlarda  ilk  bor  CHingizxon  davrida,  ya'ni  O'rta 
Osiyoga  Mo'g'ul-tatarlar  bostirib  kirgan  yili  tilga  olingan.  Ba'zi  bir  tarixiy 
ma'lumotlarga  qaraganda,  Sirdaryo  etaklaridagi  chin  xalqi  boyonining  bir  go'zal 
qizi  bo'lgan  va  bu  go'zal  qizga  juda  ko'p  kishilar  odam  qo'ytan,  lekin  qiz  ularni 
yoqtirmagan. Bir boyning  o'g'li bu qizning xusnini ko'rib  hushini  yo'qotgan  va bu 
qiz  haqiqatan  ham  CHin  nozlik  qiz  ekan  deydi.  Balki  shu  tufayli  CHinoz  deb 
atalgan  bo'lsa  kerak.  Bundan  tashqari,  yana  bir  afsonada  aytilishicha,  CHingiz 
Sirdaryo etaklaridagi xalqlar bilan bosqinchilik urushi olib borayotganda bu erdagi 
chin  qabilasidagi  kishilar  oz  bo'lsa  ham  botir  va  qo'rqmas  ekanligini  aytgan.  SHu 
tufayli  CHinoz  deb  atalgandir.  Rashididdinning  «Jomi'  ut-tavorix»  asarida  chinos 
degan Mo'g'ul qabilasi bo'lganligi eslatiladi, ehtimol Mo'g'ul-tatarlar bostirib kirib, 
shu erda chinos qabilasidan tarqagan qabila bu joy da yashab qolgandir. Lekin bu 
hozircha  aniqlangan  emas,  ba'zi  bir  ma'lumotda  chimi  oz,  dehqonchilik  qilsa 
bo'ladi, ya'ni chim oz so'zidan olingan deyishadi.