Ўринов Дилшод Нормуродович 4-курс «А» гуруҳ

Yillar 

Rus  davlati 

Polsha 

Avstriya 

G`arbiy  

Yevropa 

1493-1520 

10,78 

7,43 

- 

10,75 

1521-1544 

10,68 

10,90 

10,98 

11,25 

1545-1560 

10,47 

11,07 

11,13 

11,30 

1561-1580 

11,16 

11,70 

11,19 

11,50 

1581-1600 

10,63 

11,10 

10,88 

11,80 

1601-1620 

8,27 

11,80 

11,78 

12,25 

1621-1640 

11,04 

13,12 

13,80 

14,00 

1641-1660 

11,75 

14,30 

14,48 

14,50 

1661-1680 

12,46 

12,63 

14,59 

15,00 

 

       Yuqoridagi  jadvalda  ko`rib  turganimizdek,  Rusda  ham  G`arbiy  Yevropa  

davlatlarida ham oltin  va  kumush   tangalarning  hajmi  oshib  borgan.  Bu  

iqtisodiy  o`sish  sura`tlarini,  talabning oshib borishini  ko`rsatadi.  Rus  

Yevropaning  oltin  tangalaridan  keng  foydalangan. 

       Beshinchi  davr, taler  davri  –  XVI  asr  boshi  XVIII –  XIX  asrlargacha  

davom  etgan. Oltin  tangalar  haqida  fikrimizni  davom  ettiradigan  bo’lsak, soliq  

yig’uvchilar  ro’yxatida  Yevropa  davlatlariing  aholi  sonini  ham  aniqlay  

                                                 

1

 

Русская  нумизматика XI-XX  веков. Изд. «Аврора». Л. 1979.  стр-20. 

---

 

-  - 

olishimiz  mumkin. Masalan, Gollandiya  hududida  1623  yilda  15 mln.  aholi  

yashagan. Gollandiyada  XIV asrda yiliga  18-19  kg  oltin  tanga  zarb  etilgan.  

XV  asrda  Buyuk  geografik  kashfiyotlardan  keyin  savdo  munosabatlari  

rivojlanishi  natijasida  mamlakatlar  o`rtasida  umumiy  qiymatga  ega  bo`lgan  

pul  muomilasini  tashkil  etishni  talab  qiladi. Tanga  XV  asrda  Venesiyada  

Nikola  Tron  (1471 – 1473)  945  probali  og`irligi  6,52  gr.  kumush  tanga  zarb  

qilinadi. Tanga  Lir    deb  ataladi –  orqa  tomonida  sher  rasmi  tasvirlangan.

1

 

Mazkur  tanga nisbatan  boshqa  mamlakatlar  bilan  to`lov vazifasini  bajarishda  

ishlatilan, xaridorgir  bo`lgan.   

Tanga  pullarning  keyingi taraqqiyotiga  e`tabor  qaratsak,  har  bir  davlat  

o`z taraqqiyotidan kelib chiqib,  iqtisodiy  rivojlanishi uchun  o`z  tanga  pullarini  

zarb  etganini  ko`ramiz. Albarta  be  oltin,  kumush  va  mis  tarzida  amalda  

qo`llanib  kelingan. To  qog`oz   pullar  chiqquncha  tangalar muomalada  bo`lgan,  

iqtisodiy, savdo –  pul  munosabatlarini  tartibga  keltirib  turgan. Jamiyat 

taraqqiyoti  hamma  vaqt  pul  muomalasini  yangilashni,  savdo  va  xo`jalik 

yuritishni  yangicha  usullarini  joriy etishni  taqazo  etib  turgan.  Muhimi,   

jamiyatda  tovar  pul munosabatlarini tartibga  solish  va  barqarorlashtirishda  

muhim kasb  etgan. 

1974 yili gersog  Lelesio  Mariya  S. Foria  (1966 –  1984)  o`zini  rasmi  

bilan  tanga  zarb  qiladi. 9,65  gr. 960  probali tanga  teston  deb  atalgan. Lekin  

bu  pul uzoq  muomalada bo`la  olmadi. Keyinchalik,  Chexiyani Yaximov  – 

shahrida    taler  tangasi  zarb  qilinadi, 2,9  gr. Yangicha  tanga  yuzida  Ioaxim  

Svetoy – orqa  tomonida  sher  rasmi  tushurilgan.Bu  tanga  Ispan  Amerikasida  

keng  tarqalgan. Gollandiyada –  dolder, Italiyada –  taller, Skandinaviyada –