Rinolaliya

KELIB CHIQISH SABABLARI

• Biologik sabab-homiladorlikning 1-2 oylarida gripp, qizamiq, yuqumli kasalliklar bilan kasallanish;
• Kimyoviy sabab-kimyoviy zaharlanish (kislotalar, tozalash vositalari…)
• Salbiy odatlar- chekish, alkogol, narkotik vositalari;
• Endokrin kasalliklar;
• Nasliy: 15-20%

RINOLOLIYA

OCHIQ

YOPIQ

ARALASH

funksional

organik

funksional

organik

ORTTIRILGAN

TUG’MA

OLD

ORQA

RINOLALIYA TURLARI

• Og’iz va burun bo’shlig’idagi nuqsonlardan kelib chiqib, rinolaliyaning 3 turi mavjud:

ochiq yopiq aralash.

RINOLALIYA

• Rinolaliya nutq kamchiligi bo‘lgan bolalarda xotirani rivojlantirish hozirgi kunda dolzarb muammolardan biri hisoblanadi. Mavzu yuzasidan  mavjud nazariyalardan eng tanish bо‘lganlari quyidagilar:Assotsiativ  nazariya  (G.Ebbingauz,  D.Miller,  A.Pilsker)  xotirani  bog’liqlik,  о’xshashlik,  qarama qarshilik,   vaqt   va   fazoviy   yaqinlikka kо’ra  assotsiatsiyalar  tizimi   sifatida  tahlil  etadi.  Mazkur qarashlarga  bixeviorizm  (Dj.Uotson,  B.F.Skinner,  D.Xobb)   va  psixoanaliz   (Z.Freyd)  yondashuvlari  yaqin.   Geshtalt nazariya   (M.Vertgeymer,  V.Keler, K.Levin)  yondashuvi     nuqtai-nazaridan  xotiraning  asosi  assotsiatsiyalar  emas,   ma’lumot  elementlarini  butunligicha  tashkillashtirish  hisoblanadi, Rinolaliya nutq kamchiligi bo‘lgan bolalarda xotira faoliyatini rivojlantirishning korreksion samarali foydalanish yo’llari bayon etiladi.

Xotiraning nerv-fiziologik asosida bosh miya po’stida hosil bo’ladigan shartli reflekslar, turli assotsiativ bog’lanishlar yotadi. Lekin, odam esda olib qolish paytida assotsiatsiyalar hosil bo’lganligini mutlaqo sezmaydi. Har xil assotsiatsiyalarning hosil bo’lganini odam keyinchalik biror narsani esga tushirish paytida bo’ladi. Xotiraning nerv-fiziologik mexanizmlari xususida to’xtalar ekanmiz, so’nggi yillarda texnikaning g’oyat tez rivojlanishi natijasida turli esda olib qoluvchi apparatlarga bo’lgan ehtiyoj benihoya ko’payib ketganligini ta’kidlash joizRinolalaiya nutq kamchiligiga ega bo‘lgan bolalar quyida-gi xotira xususiyatlari kuzatiladi: ko‘rish xotirasi ko‘lami deyarli me’yorga to‘g‘ri keladi, kechik­tirilgan qayta tiklashning quyi darajasi; mazmunli, mantiqiy eslab qolishning nisbatan saqlanishi. Ammo bu turdagi bolalarda, mavjud qiyinchiliklarga qaramasdan fikrlash, mantiqiy eslab qolish imkoniyatlari nisbatan saqlangan bo‘ladi.