Review of law sciences 7

Keywords: agriculture sphere, environment, the legal protection, monitoring of environment,
agriculture, natural resources.
Мустақиллик йилларида экологик таҳдидларнинг олдини олиш ва хавфсизликни
таъминлаш ер ер ости бойликлари сув ўсимл
,
,
,
,
ик ва ҳайвонот дунёси шунингдек бош
,
қа
табиат бойликларидан оқилона фойдаланиш уларни му
,
ҳофаза қилиш тиклаш
,
ҳамда келажак
авлодга бут-бутун етказиш масаласига алоҳида эътибор бериб келинмоқда Шу ма
.
қсадда
уларни муҳофаза қилиш ҳамда фойдаланиш соҳасида муҳим экологик ҳуқуқий асосларнинг
қабул қилиниши алоҳида аҳамиятга эгадир.
Бу борада
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Бирлашган
Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72 -сессиясидаги сўзлаган нутқида “
Марказий
Осиёда хавфсизлик ва барқарорликни таъминлаш билан боғлиқ муаммолар тўғрисида сўз
юритар эканмиз минта
,
қанинг умумий сув захираларидан оқилона фойдаланиш каби муҳим
масалани четлаб ўтолмаймиз. БМТ Бош котибининг
сув
тинчлик ва хавфсизлик
“
,
муаммолари ўзаро чамбарчас боғлиқ”, деган позициясини тўла қўллаб-қувватлаймиз деб
”
айтган фикрлари атроф табиий муҳитни муҳофаза қилиш масаласининг долзарб эканлигини
кўрсатади
[1].
Ўтган давр мобайнида аграр соҳада атроф-муҳитни ҳуқуқий муҳофаза қилишга доир
норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни таком иллаштириш ва ривожлантиришга оид кенг қамровли
ишлар амалга оширилди
Мамлакатимизда
.
қишлоқ хўжалиги
аграр со
,
ҳанинг бошқа
тармоқлари
шунингдек экологик муносабатларни тартибга солувчи кўплаб норматив
,
-
ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилинди.

---

Юридик фанлар ахборотномаси Вестник юридических наук
/
/ Review of law sciences
83
Мазкур норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг қабул қилиниши маълум даражада аграр
соҳада атроф-муҳитни ҳуқуқий муҳофаза қилишга атроф
,
-муҳитни муҳофаза этишнинг
ҳуқуқий воситалари самарадорлигини оширишга хизмат қилади Хал
.
қимизнинг миллий
бойлиги ҳисобланган ҳар бир табиат объектининг янгича ҳуқуқий ҳолатини белгиловчи,
замонавий халқаро стандартларнинг юксак талабларига жавоб берадиган Ўзбекистон
Республикасининг Ер кодекси Ўзбекистон Республикасининг Табиатни му
,
“
ҳофаза қилиш
тўғрисида ги
Атмосфера
”
, “
ҳавосини муҳофаза қилиш тўғрисида ги
Ўрмон тў
”
, “
ғрисида ги
”
,
“Ер ости бойликлари тўғрисида ги
Сув ва сувдан фойдаланиш тў
”
, “
ғрисида ги
Экологик
”
, “
экспертиза тўғрисида ги
Ўсимликлар дунёсини му
”
, “
ҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш
тўғрисида ги
Радиация хавфсизлиги тў
”
, “
ғрисида ги
Чи
”
, “
қиндилар тўғрисида ги
Ер
”
, “
кадастри тўғрисида ги
А
”
, “ ҳолини ва ҳудудларни табиий ва техноген хусусиятли фав қулодда
вазиятлардан муҳофаза қилиш тўғрисида ги
Гидротехника иншоотларининг хавфсизлиги
”
, “
тўғрисида ги
Му
”
, “
ҳофаза этиладиган табиий ҳудудлар тў ғрисида ги
Ма
”
, “
даний мерос
объектларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш тўғрисида ги
Ён
”
, “
ғин
хавфсизлиги тўғрисида ги
Археология мероси объектларини му
”
, “
ҳофаза қилиш ва улардан
фойдаланиш тўғрисида ги
”
қонунлари қабул қилинди Шунингдек Ўзбекистон Республика
.
,
си
Вазирлар Маҳкамасининг
йил
майдаги
2013
27
142-сон қарори билан тасдиқланган 2013–
2017 йилларда Ўзбекистон Республикасида атроф-муҳит муҳофазаси бўйича Ҳаракатлар
дастурининг қабул қилинганлиги аграр соҳада атроф-муҳитни муҳофаза қилишга оид
муносабатларни ҳуқуқий тартибга солишда янгича мазмун касб этди.
Шу билан бирга Ўзбекистон Республикаси Президентининг
йил
октябрдаги
,
2017
9
“Фермер
де
,
ҳқон хўжаликлари ва томорқа ер эгаларининг ҳуқуқлари ва қонуний
манфаатларини ҳимоя қилиш, қишлоқ хўжалиги экин майдонларидан самарали фойдаланиш
тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида ги
”
ПФ–5199-сон Фармони
қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштиришда зарур шарт -шароитлар яратиш учун
мустаҳкам ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилади.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг
йил
октябрдаги
2017
20
“
2017–2018 йиллар
қиш-баҳор фаслида республика аҳолисини ва ижтимоий соҳа муассасаларини қишлоқ
хўжалиги маҳсулотларининг асосий турлари билан кафолатли таъминлаш чора -тадбирлари
тўғрисида
”ги ПҚ–3345-сон қарори ҳам аграр соҳада амалга оширилаётган кенг кўламли
ислоҳотларни мантиқий давоми сифатида қабул қилинди.
Аграр соҳада атроф муҳитни ҳуқуқий муҳофаза қилишда қуйидаги вазифаларни амалга
ошириш мақсадга мувофиқдир:
– аграр сув хўжалиги масалалари ва экология бўй
,
ича дастурлар тайёрлаш ва уларни
амалда татбиқ этиш;
– ердан оқилона фойдаланиш тупро
,
қ унумдорлигини сақлаш ва қайта ишлов бериш,
табиий муҳитни муҳофаза қилиш бўйича ижтимоий-иқтисодий ва ташкилий-хўжалик
шароитларни янада такомиллаштириш;
– деҳқон ва фермер хўжаликлари саноат корхоналари савдо ва умумий ов
,
,
қатланиш
корхоналари ўртасидаги ишлаб чиқариш алоқаларини янада мустаҳкамлаш;
– табиатни муҳофаза қилиш ва табиий ресурслардан самарали фойдаланиш устидан
назоратни кучайтириш;
– қишлоқ хўжалиги ҳамда деҳқон ва фермер хўжаликларини самарали ривожлантириш
учун зарур шароитлар яратиш;
–
сув
объектлари
ҳолатини
сақлаш
ва
яхшилаш
уларга
зарарли
таъсир
,
кўрсатилишининг олдини олиш ва бартараф этиш.
Экология соҳасида етук олимлардан бири профессор Й О Жўрае
,
. .
внинг таъкидлашича,
“Экологик назорат корхона
муассаса
ташкилотлар
вазирликлар
давлат
,
,
,
,
қўмиталари,
идоралари ва фуқаролар томонидан атроф табиий муҳитни муҳофаза қилиш
табиий
,
ресурслардан оқилона фойдаланиш ҳамда экологик хавфсизликни таъминлаш бўйича

---

Юридик фанлар ахборотномаси Вестник юридических наук
/
/ Review of law sciences
84
талабларга риоя этилишини текшириш
атроф табиий му
,
ҳит ҳолатини ўрганиш ва
мониторингини юритиш экологик экспертиза ўтказиш шунингдек
,
,
ушбу соҳада бошқа
ташкилий-ҳуқуқий чора-тадбирларни амалга оширишдан иборат” [2].
Аграр
соҳада
атроф-муҳитни
муҳофаза
қилиш
соҳасидаги
қонунчиликни
ривожлантириш ва такомиллаштиришга кўмаклашиш бўйича тизимли ишларни юритиш,
атроф-муҳит муҳофазаси ва табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш борасида қабул
қилинган
ҳужжатларни
ижро
этишда
давлат
органлари
жамоатчилик
ва
бош
,
қа
тузилмаларнинг масъулиятини ошириш а
,
ҳолининг экологик маданиятини юксалтириш,
экологик таълим ва тарбия тизимини ривожлантириш атроф
,
-муҳит муҳофазаси соҳасида
халқаро ҳамкорликни мустаҳкамлаш атроф
,
-муҳит муҳофазаси давлат жамият ва
,
ҳар бир
фуқаронинг вазифаси бўлишига эришиш муҳим вазифа ҳисобланади.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг
йилдаги
2002
“Ўзбекистон
Республикасида атроф табиий муҳитнинг давлат мониторинги тўғрисидаги Низомни
тасдиқлаш ҳақида”ги 111-сонли қарори ҳамда Ўзбекистон Республикаси ҳукумати ва
БМТТДнинг
“Ўзбекистонда
атроф
муҳит
ҳолатининг
мониторинги
учун
экологик
индикаторлар” лойиҳаси
аграр соҳада атроф-муҳитни муҳофаза қилишнинг ҳуқуқий
асосини янада такомиллаштиришга хизмат қилди.
Мазкур лойиҳа икки босқичдан иборат: