Resurslar, tovarlar (va xizmatlar), daromadlar-ning makroiqtisodiy doiraviy aylanishi Reja

Resurslar hamda tovarlar va xizmatlar oqimi jami taklifni, daromadlar va xarajatlar oqimi jami talabni korsatadi. Davlat ishtiroki mavjud bolmagan yopiq iqtisodiyotda yalpi talab va yalpi taklifning ozaro teng bolishi firmalarnining yalpi sotuvi, yoki yalpi ishlab chiqarishi hajmi uy xojaliklarining yalpi daromadlari, yoki yalpi daromadlariga teng bolishi shaklida namoyon boladi. Bu korsatkichlar ortasidagi tenglikning buzilishi ishlab chiqarishning pasayishi, inflyatsiya va ishsizlik darajalarining kotarilib ketishiga sabab boladi. Davlat aralashuvi mavjud bolgan iqtisodiyotda bu model ancha murakkab korinish oladi.

Iqtisodiy resurslar 1-Yer, mehnat, kapital. 9-Istemol xarajatlari. 2-Resurslar. 10-Sotishdan tushgan daromad. 3-Tovar va xizmatlar. 11-Resurs xarajatlari. 4-Tovar va xizmatlar. 12-Soliqlar. 5-Resurslar. 13-Soliqlar. 6-Tovar va xizmatlar 14-Xarajatlar. 7-Transfertlar. 15-Xarajatlar. 8-Pul daromadlar (ish haqi, 16-Subsidiyalar. renta, foiz, foyda)

Bunday iqtisodiyotda resurslar - tovarlar va xizmatlar, daromadlar- xarajatlarning uzluksiz harakati ham bozor mexanizmlari orqali, ham davlat aralashuvi bilan taminlanadi. Bunda hukumat ishlab chiqaruvchilar va istemolchilarning harakatini bevosita boshqarmaydi, balki resurslar va tovarlar bozorlarida qatnashish orqali ularning iqtisodiy faoliyatiga qulay sharoitlar yaratadi. Davlat korxonalar va uy xojaliklarini soliqqa tortish bilan birga korxonalarga subsidiyalar berish, aholiga transfert tolash orqali ularning ishlab chiqarish imkoniyatlari va xaridga qodir talablariga tasir etadi. Ayni paytda davlat resurslar bozoridan hamda tovarlar va xizmatlar bozorida sotib oluvchi sifatida ishtirok etadi. Davlat oz ishtiroki bilan firmalarning ishlab chiqarish hajmlari va uy xojaliklarining tovarlar va xizmatlar xarid qilish miqdolari togrisidagi qarorlari ozaro mos kelmagan hollarda roy beradigan iqtisodiy tebranishlarni tartibga solib turadi. Ochiq iqtisodiyot sharoitida doiraviy oqimlar modeli yanada murakkablashadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: Karimov I. A. O`zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1- tom, Toshkent, «O`zbekiston», 1996. Karimov I. A. O`zbekiston iqtisodiy siyosatining ustuvor yo`nalishlari. O`zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi XIII sessiyasida so`zlangan nutq, Toshkent , O`zbekiston , 2- tom, 1995 Karimov I. A. O`zbekistonning siyosiy-ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining asosiy tamoyillari. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining birinchi sessiyasidagi ma`ruza. T.: O`zbekiston, 3- tom, 1995 Karimov I. A. O`zbekiston: iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo`lida. T.: O`zbekiston, 3- tom, 1995 Karimov I. A. Mulkdorlar sinfini shakllantirish islohotlarning bosh mezoni. . T.: O`zbekiston, 5- tom, 1997