Республики узбекистан

11.3.1.1. Loyihalashning qo„l – hisob uslubi. 

Loyihalashning  qo„l  hisob  uslubi  faqatgina  ahamiyatli  parametrlarga  yo„llanma  beradi. 

Qaysilarning  faqat  kirishida  talabi  bo„yicha  korrektlovchilarni  boshqa  uslublar  yordamida 

qaraganimizda. 

Yo„naltirilgan harakter qo„l hisob natijalari kichik aniqlikdagi qo„l hisob uslublariga bog„liq 

bo„ladi. Haqiqatdan ham juda og„ir texnik ob‟ektlar jarayonida sistema tengsizligi berilishda yuqori 

joylashishi, bu tengsizliklar umumiy holda nochiziqli. SHunday qilib elektron sxemalarda o„tkinchi 

jarayonda oddiy differinsial tengsizlik sistema deb ta‟riflanadi. Qaysilarning ketma – ketligi reaktiv 

elementlar soniga taxminan teng bo„lsa. O„rta darajali sxemalar uchun integratsiya ketma – ketligi 

50 – 500 sistema tengsizligiga teng ekan. 

Oddiy differinsial tengsizliklardan sistemani analitik echimini olishimiz uchun qaysi vaqtda 

agar ketma – ketlik sistemaning ikki va chiziqli tengsizlikdan oshmasin. 

Bu  misol  shuni  ko„rsatadiki,  qo„l  -  hisob  uslubi  qo„llanilishi  faqat  kerakli  oddiylashtirish 

qo„llaganimizda,  olinadigan  natijalar  yo„naltiruvchi  harakterga  sabab  bo„lishi  mumkin.  Olib 

borilgan  analizda  tanlangan  variant  ish  qila  olishi  endi  qo„l  –  hisobi  yordamida  qilib  bo„lmaydi. 

SHuning uchun an‟anaviy yaqinlashuvisiz (EHMni ishlatmasdan) eksperimental uslub qo„llanilishi 

muqarrar edi, ya‟ni maketlashtirish uslubi. Aynan maketda − fizik modeli − qo„yilgan shartlarda ish 

qila  olish  aniqlanar  edi,  ichki  parametrlarni  o„zgartirishlar  o„tkazish,  strukturani  qisman 

o„zgartirish,  ob‟ektlarni  hususiyatini  yaxshilash  maqsadida  albatta  maketda  qoida  bo„yicha 

---

 

58 

xoxlagan  o„zgartirishlar  kiritish  mumkin  emas  albatta,  chunki  o„zgartirish  bahosi  juda  yuqori 

bo„lganligi  uchun.  Ko„p  hollarda  eksperimentlashtirish  juda  yuqori  ierarxik  darajalarda  mumkin 

emas  −  bu  erda  ishlab  chiqish  bahosi  maketda  bor  malakali  ko„rsatmada  ishlab  chiqish  bahosi  va 

iteratsion  jarayonida  ko„p  karrali  ishlab  chiqish  ko„rsatmalarga  rozi  bo„lish  loyihalanayotgan 

murakkab  sistemalarda  mumkin  emas.  SHuning  uchun  an‟anaviy  yaqinlashuvda  optimizatsiya 

topshiriqlari taxminan echilmas edi. − ixtirochi birinchi ish qila olish variantiga qoniqish hosil qila 

oldi.