Respublikasioliy

saga kupayishi uchun =
^{zarur bo‘lgan yil} narxlarni yillik o'sish darajasi (% )
Narxlami doimiy o‘sib borishi sharoitida aholi va korxonalar pul- larga boMgan ishonchlarini yo‘qotadilar va ixtiyorlaridagi mablag‘ni tezroq iste’mol va investisiya tovarlariga almashtirishga harakat qiladilar. Natijada, inflyatsiyani o‘sish sur’atlari yanada jadallashadi va giperinflyatsiya holati boshlanadi.

9. Inflyatsiyaning ijtimoiy isblab chiqarish jarayonlariga ta’siri

Inflyatsiya barcha makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarga, ayniqsa ish­ lab chiqarish va daromadlami ifoda etuvchi ko‘rsatkichlarga kuchli ta’sir etadi. Narxlami ko‘tarilishida milliy ishlab chiqarish va daro­ madlaming nominal hajmi amalda mahsulot va xizmatlami hech qanday qo‘shimcha ishlab chiqarilishi bo‘lmasa ham o‘sib boradi. Inflyatsiya darajasi yuqori boMgan mamlakatlarda ishlab chiqarish­ ning haqiqiy hajmi qisqarishi bilan bir vaqtda, uning nominal haj- mining ortib borishi kabi vaziyat sodir bo‘lishi-mumkin. Daro­ madlami ishlab chiqarish tomonidan ta’minlanmagan o‘sishi shun­ day holga olib keladiki, aholi qo‘lidagi pul, taklif qilinayotgan tovar va xizmatlardan ortiq boMib qoladi. Pul birligining xarid quvvati yanada tushib ketadi: bir miqdordagi pulga joriy yilda o4gan yilda- giga nisbatan aholi kamroq ne’matlar sotib oladi, ya’ni uning real
64
daromadlari kamayadi: Misol uchun, joriy yilda aholini nominal daromadi 30%ga ko‘paygan, narxlar darajasi 50%ga oshgan boMsa, unda aholining real daromadlari 20%ga kamayadi. Chunki narxlar­ ning o‘sishi aholi pul daromadlari o‘sishidan ilgarilab ketadi.

9.