Respublikasi oliy va o‘rta


Tahlil uchun olingan namuna massasi (eritma xajmi)ga ko‘ra tahlilni quyidagi turlari mavjud



Download 0,81 Mb.
bet4/10
Sana05.07.2022
Hajmi0,81 Mb.
#741602
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
0206. t (2)

Tahlil uchun olingan namuna massasi (eritma xajmi)ga ko‘ra tahlilni quyidagi turlari mavjud.
(2 jadval)



Tahlil usuli

Massa, g

Hajmi ml

1

Gramm (makro-usul)

1-10

10-100

2

Detsi-santi gramm (yarim-mikro)

0,05 - 0,5

1 – 10

3

Milli mikrogramm (mikro usul)

10-3 - 10-6

10-1 - 10-4

4

Mikro-nonogramm tahlil (ultramikro usul)

    1. - 10-9

10-4- 10-6

Analitik reaksiyani bajarish uslubiga ko‘ra quydagilarga bo‘linadi:


1. Quruq usul – quruq tuzlarda bajariladi:

  1. Alangani bo‘yalish reaksiyasi: Na+‒sariq, Sr2+ ‒qizil, K+‒binafsha ranglarga alangani bo‘yaydi.

  2. Quruq tuzlarni tuyish (ezish)
    FeCl3 + 3NH4NCS → 3NH4Cl + Fe(NCS)3 Fe(NCS)3 ‒ qizil rangli tuz hosil bo‘ladi.

  3. Tuzlarni cho‘g‘latib dur hosil qilish;
    3NaNH4HPO4 + 2Cr(OH)3 → Na3PO4 *CrPO4 Na3PO4*CrPO4 yashil yoqut hosil bo‘ladi.

2. Ho‘l usulda tuzlarni suvdagi eritmalari o‘zaro ta’sir etiladi:
BaCl2 + Na2CO3 → 2NaCl + BaCO3↓ (oq cho‘kma)
BaCO3 + 2CH3COOH → Ba(CH3COO)2 + H2CO3
NaHCO3 + CH3COOH → CH3COONa + H2O + CO2
CuSO4 + 4NH4ON → H2O + [Cu(NH3)4] SO4 (yorqin ko‘k)
Tahlilni tomchi, mikrokristalloskopik va boshqa usullari ham mavjud. Barcha kimyoviy reaksiyalar muayyan sharoitlarda o‘tkazilishi kerak. Undan chetga chiqish noto‘g‘ri natijalarga olib keladi. Reaksiya am’alga oshadigan muhit reaksiyaning natijasiga ta’sir etadigan muhim omillardan biridir.
Masalan: NH4 li muhitda Ag+ ni AgCI holida cho‘kmaga tushirib bo‘lmaydi. Shuning uchun analitik reaksiyalarni o‘tkazishdan avval muhitning pH ni aniqlash kerak. Ma’lum pH qiymatiga ega bo‘lgan muhit yaratish maqsadida ishqor yoki kislotalardan foydalanish mumkin.
Analitik reaksiyalarni amalga oshirishda temperatura ham sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Ba’zi bir reaksiyalarni sovuqda ayrimlarini xona temperaturasida, yana boshqalarini yuqori temperatura sharoitda o‘tkazishga to‘g‘ri keladi. Masalan, Na+ va K+ ionlarini cho‘ktirish reaksiyasi sovuqda olib boriladi. Konsentratsiya ham reaksiya tezligiga ta’sir qiluvchi muhim omillardan biridir. Agar aniqlanayotgan ionning konsentratsiyasi ushbu reaktiv ta’sirida topilishi mumkin bo‘lgan minimal konsentratsiyadan kam bo‘lsa, u holda reaksiya ijobiy natija bermaydi. Qo‘shilayotgan reaktiv ta’sirida hosil bo‘ladigan birikma o‘ta to‘yingan birikma hosil qiladigan miqdorda bo‘lishi kerak, ana shundagina cho‘kma hosil bo‘ladi.
Analitik reaksiyalar sezgir bo‘lishi kerak. Reaksiyaning sezgirligi qancha yuqori bo‘lsa, u shuncha kam miqdordagi moddani aniqlashga imkon beradi. Reaksiyaning sezgirligi topilish minimumi va minimal (yoki chegara) konsentratsiya bilan harakterlanadi. Modda yoki ionning ayni reaksiya yordamida ma’lum sharoitda topilishi mumkin bo‘lgan eng kichik miqdori uning topilish minimumi deb ataladi. Topilish minimumi grammning milliondan bir ulushlari ya‘ni mikrogrammlar (mgr) bilan ifodalanadi. U grekcha у (gamma) xarfi bilan belgilanadi. 1y = 10-3mg= 0,000001 г = 1 • 10-6.
Masalan, K+ ionini K2[PtCI6] kompleks tuzi ko‘rinishida aniqlash reaksiyasining topilish minimumi 0,1 у ga teng.
Eritma necha marta suyultirilganda analitik reaksiyaning ijobiy natija berishi saqlanib qolinishini ko‘rsatadi.
С=1/V –moddani minimal konsentratsiyasi deb ataladi. K+ ionini K2[PtCI6] holida aniqlashda minimal konsentratsiya 1:100000 nisbat bilan ifodalanadi.
Demak ushbu reaksiya yordamida kaliy kationini 100000 ml suvda 1 grammdan ko‘p miqdorlarda kaliy ioni bo‘lgan eritmalarda aniqlash mumkin. Eritmaning ayni modda borligini ochish mumkin bo‘lgan minimal hajmi

  1. = g • v/106 ga teng bo‘ladi. Minimal konsentratsiya eritmaning minimal hajmi va topilish minimumi orasida quyidagi bog‘lanish mavjud. q =c • 3 * 106  yoki c=q/ 3 * 106 Analiz uchun olingan minimal konsentratsiyali eritma hajmi, ml da.

Misol, Сu2+ ionlarining minimal konsentratsiyasi 1: 250000 g/ml ga teng.
Ammoniy gidroksid ta’sir ettirib, Сu2+ ionining bor-yo‘qligini aniqlash uchun minimal konsentratsiyali eritmadan eng kamida 0,05 ml ishlatiladi. Bu reaksiya yordami bilan mis ionining topilish minimumi hisoblab chiqarilsin.
Yechish: q = c *v* 106 dan foydalanamiz:
С=1: 250000 g/ml; v= 0,05 ml q =? q = 1 * 0,05 * 106 / 250000 = 0,2 ml/kg. Tekshirilayotgan eritma tarkibidagi modda miqdori kam bo‘lsa, eritmani bug‘latish bilan konsentratsiyasi oshiriladi. So‘ngra reaktiv ta’sir ettiriladi. Kimyoviy toza reaktivlami qo‘llash, ayni reaksiyaga halal beradigan moddalarni ajratish yoki halal bermaydigan birikmalar holida o‘tkazish (maskirovka qilish) ekstraktsiyalash, kationit va anionitlar yordamida eritmani konsentrlash kabi tadbirlar bilan analitik reaksiyalarni sezgirligini oshirish mumkin.



    1. Download 0,81 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish