Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

ochiq kalit K axborotni shifrlashda ishlatiladi, maxfiy kalit K dan hisoblab chiqariladi;

maxfiy kalit K uning jufti bo‘lgan ochiq kalit yordamida shifrlangan axborotni rasshifrovka qilishda ishlatiladi.

Assimetrik shirflash algoritmlaridan foydalanib ma’lumotlarni shirflash quyidagi jarayonlardan iborat:

1. 
   Kalitlar generatsiyasi.
   

B foydalanuvchi k_B maxfiy kalit asosida K_B ochiq kalitni generatsiya qiladi. Ochiq kalit K_B ochiq tarmoq orqali A foydalanuvchiga yoki tarmoqning boshqa foydalanuvchilariga uzatadi.

2. 
   Ma’lumotlarni shirflash.
   

A foydalanuvchi yoki tarmoqning boshqa foydalanuvchisi K_B ochiq kalitdan foydalangan holda ochiq ma’lumotni shifrlaydi va uni ochiq tarmoq orqali yuboradi.

3. 
   Shifrmalumotni deshifrlash.
   

B foydalanuvchi qabul qilingan shifrmatnni o‘zining k_B maxfiy kalit bilan deshifrlaydi

va ochiq matnga ega bo‘ladi.

Assimetrik shifrlash usullarini yaratishda odatda hozirda yechimi mavjud bo‘lmagan matematik muaamodan foydalaniladi. Bu matematik muammolar odatda bir tomonlama funksiya sifatida ifodalanadi. Bir tomonlama funksiya deb, o‘ziga teskari bo‘lgan funksiya mavjud bo‘lmagan funksiyaga aytiladi. Assimetrik shifrlash usullari simmetrik shifrlash usullariga qaraganda ma’lumotlarni shifrlash va deshifrlashda ko‘p vaqt talab etadi. Bu kamchilik ularda katta sonlar ustida matematik amallar bajarilishi bilan belgilanadi. Bu esa katta hajmdagi ma’lumotlarni shifrlashda noqulaylik tug‘diradi.

Shuning uchun odatda katta hajmdagi ma’lumotlar simmetrik shifrlash algoritmi asosida shifrlanib, uning kaliti assimetrik shifrlash algoritmidan foydalanilib yuboriladi.

Kombinatsiyalangan usulda shifrlash

Kombinatsiyalangan usulda deshifrlash

Shifrlashning simmetrik kriptotizimida shifrlash va rasshifrovka qilish uchun bitta kalitning o‘zi ishlatiladi. Demak, shifrlash kalitidan foydalanish huquqiga ega bo‘lgan har qanday odam axborotni rasshifrovka qilishi mumkin. Shu sababli, simmetrik kriptotizimlar maxfiy kalitli kriptotizimlar deb yuritiladi. Ya’ni shifrlash kalitidan faqat axborot atalgan odamgina foydalana olishi mumkin.


Shifrlashning simmetrik kriptotizimi sxemasi

Simmetrik shifrlash usullari ma’lumotlarni shifrlashda qanchalik yuqori tezlik va bardoshlilikga ega bo‘lmasin, ularda kalitni almashinish muammosi mavjud. Quyida ushbu muammo keltirilgan.