Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Masala va mashqlar 
 
1.  A  mamlakatning  iqtisodiyotida  investitsiya  funksiyasi  I  =  80+0,8Y 
tenglikda,  jamg‘arish  funksiyasi  esa  S=  –  40  +  1,2  Y  tenglikda 
ifodalanadi.  Y-  milliy  daromad.  Jamg‘arma  100%  investitsiyaga  ayla-
nadi,  desak,  mamlakatda  milliy  daromadning  muvozanatli  hajmini 
hisoblang.  
Nima sababdan muvozanatli hajmi deymiz? Izohlang.  
 
2. Agar jamg‘arish funksiyasi S = - 20 + 0,2Y tenglikda ifodalanib, 
avtonom investitsiyalar esa 150 birlikni tashkil etsa, milliy daromadning 
muvozanatli  darajasi  qanday  bo‘ladi?  Avtonom  investitsiyalar  qanday 
investitsiyalar? Izohlang. 
 
3. Mamlakatda avtonom iste’mol xarajatlari 20 mlrd. so‘mni tashkil 
etdi.  Iste’molga  o‘rtacha  moyillik  0,675  ga  teng,  yaratilgan  milliy 

---

 
89 
daromad  hajmi  450  mlrd.  so‘m  bo‘lsa,  yalpi  xarajatlarni  hisoblang. 
Avtonom iste’mol xarajatlari qanday xarajatlar? Tushuntiring. 
 
4. Quyidagi jadval ma’lumotlariga diqqat qiling:  
Ishlab chiqa-
rish va daro-
mad 
darajasi, 
YaIM=real 
daromad, 
tril. so‘m 
Iste’mol, 
tril. 
so‘m 
Jamg‘a-
rish, tril. 
so‘m 
Iste’-
molga 
o‘rtacha 
moyil-
lik 
Jam-
g‘arish-
ga o‘r-
tacha 
moyil-
lik 
Iste’-
molga 
me’yo-
riy 
moyil-
lik 
Jamg‘a-
rishga 
me’yo-
riy 
moyil-
lik 
350 
 
-4 
 
 
 
 
370 
 
0 
 
 
 
 
390 
 
4 
 
 
 
 
410 
 
8 
 
 
 
 
430 
 
14 
 
 
 
 
450 
 
20 
 
 
 
 
 
a)  berilganlar  asosida  jadvalni  to‘ldiring.  Me’yoriy  daromad  ham 
iste’mol va jamg‘arishga avvalgi nisbatda bo‘linadi, deb oling;  
b) daromad nuqtasini aniqlang. 
Nima sababdan daromad ortgan sari jamg‘arish ortib borayapti, izoh-
lang.  Iste’molga  me’yoriy  moyillik  deganda  nimani  tushunamiz.  Nega 
ularning yig‘indisi birga teng?  
 5. Aytaylik,  A  mamlakatda 1  mln.  oila bor. Oilalar  yarmining iste’-
molga me’yoriy moyilligi 
1
/
2
, ikkinchi yarminiki 
3
/
4 
ga teng: 
A)  agar  uy  xo‘jaliklari  ixtiyoridagi  daromad  10  mln.  so‘mga 
ko‘paysa va hammasi oilalarning birinchi qismiga to‘g‘ri kelsa iste’mol 
xarajatlari qanchaga ko‘payadi? 
B)  agar  o‘sgan  daromadlarni  barchasi  oilalarning  ikkinchi  qismiga 
to‘g‘ri kelsachi? Hisoblang, natijasini izohlab bering.