Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

A.Smitning  iqtisodiyotni  tartibga  solishning  bozor  mexanizmi 
xususidagi uchta asosiy qoidasi 

---

 
252 
   
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
   
   
    
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 
 
 
A.Smitning  «Tinch  qo‘yish»  nazariyasi  1929–1933-yillarda 
bozor iqtisodiyotiga asoslangan deyarli barcha mamlakatlarni qamrab 
olgan iqtisodiy inqiroz davrida o‘zini oqlamadi va tanqidga uchradi.  
Davlatning  iqtisodiyotdagi  rolini  oshirish  to‘g‘risidagi  qarash  Djon 
Meynard Кeynsga tegishli. U  «Ish bilan bandlik, foiz va pulning umumiy 
nazariyasi»  (1936y.)  kitobida  iqtisodiy  inqiroz  va  ommaviy  ishsizlik 
davlatning  iqtisodiyotga  aralashuvini  taqozo qilishini qayd qiladi.  Shu sa-
babli  davlat  fiskal  va  monetar  tartibga  solish  vositalaridan  foydalanib, 
jamiyatning yalpi talabini rag‘batlantirishi va aholining ish bilan bandligini 
ta’minlashi zarur degan g‘oyani ilgari suradi.  
J.  Кeyns  fikriga  ko‘ra  davlat  «samarali  talab»ni  rag‘batlantirish 
vazifasini  milliy xo‘jalikka investitsiyalar qo‘yish va davlat sarflarini 
ko‘paytirish  orqali  bajaradi  hamda  bu  bandlik  va  korxonalar  foydasi 
o‘sishiga olib keladi.