Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

56

• 
  Agar sal murakkabroq usulni xohlasangiz, – davom ettirdi u, – barometrga ip bog‘lab, uni mayatnik kabi tebratib, binoning asosi va tomida gravitatsion kattalikni aniqlang. Bu kattalliklar orasidagi tafovutdan bino balandligini hisoblash mumkin.
  
• 
  Nihoyat, – yakunladi talaba, – boshqa ko‘pgina usullar orasida bu masalaning eng ma’qul yechimi shuki, barometrni olib, bino boshqaruvchisini topish va unga: «Janob boshqaruvchi, men- da g‘aroyib barometr bor. Shu binoning balandligini aytsangiz, uni sizga tuhfa qilaman» – deb aytish.
  

Shunda Rezerford talabadan nahotki bu masalaning hammaga ma’lum bo‘lgan yechimini bilmasligini so‘radi. U yechimni bil- ishini tan oldi, biroq o‘quvchilarga o‘z fikrlash usullarini ro‘kach qilib, shunday fikrlashga majburlovchi o‘qituvchilardan zerikkani- ni, shuning uchun o‘zi to‘g‘ri deb hisoblagan javobni aytganligini ta’kidladi. (Bu talaba buyuk fizik, Nobel mukofoti sovrindori Nils Bor ( 1885-1962) edi.)
Yer yuzasining aksariyat aholisi vakillari mantiqiy fikr yurita- dilar. Bu oddiy hayotiy formula: «Hamma shunday qilyaptimi, de- mak, men ham shunday qilishim kerak», – degan fikrni anglatadi.
Obrazli fikrlashni xuddi vertolyotdagi insonning yuqoridan tu- rib, poyezdning parovozidan to oxirgi vagonigacha, hatto, undan uzoqroqni ham kuzatayotgani kabi tasavvur etish mumkin. Ya’ni masala yuqoriroq, teranroq, kengroq, uzoqroq va har tomondan ku- zatiladi.
Noodatiy fikrlay olish yaxshi xislat. Noodatiy fikrlovchi kishi o‘z faoliyatida va oldingi natijalarda ham qoqilmaydi. U o‘zigacha hech kim qo‘llamagan, boshqalar uchun g‘ayrioddiy va mantiqsiz tuyulgan yangicha yo‘llar, metodlar va usullarni qidiradi. U faqat kelajak bilan yashaydi. Butun taraqqiyot shunday kishilar hisobi- ga amalga oshadi. Biroq bunday kishilar kamdan-kam uchraydi. Barcha insonlar ma’lum ma’noda noodatiy fikrlashga ega bo‘lishi mumkin: