Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim

Ishlab chiqarishning ommaviy turi. Ommaviy ishlab chiqarish bir xildagi mahsulotni uzluksiz ravishda uzoq davr davomida ko’plab va takroran ishlab chiqarish bilan xarakterlanadi. Uchastkada, liniyada, ish joyida ishlab chiqarish jarayoni qat’iy ravishda qaytariladi. Bunday korxonalar dam-badam bir yoki ikki xil mahsulot ishlab chiqarishga ixtisoslashadi.
Ishlab chiqarishning ommaviy turi quyidagi asosiy xususiyatlari bilan xarakterlanadi:

• 
  mahsulotning uncha ko’p bo’lmagan nomenklaturasini doimiy ravishda ko’plab ishlab chiqarish;
  
• 
  doimiy ravishda biriktirilgan bitta operatsiyani bajarish uchun ish joyini ixtisoslashtirish;
  
• 
  maxsus uskunalar va yuqori unumli anjomlarning ulushini ma’lum darajada ko’paytirish;
  
• 
  mexanizatsiyalashgan va avtomatlashgan jarayonlarning ulushini ko’paytirish va qo’l mehnati bilan bajariladigan ishni keskin kamaytirish;
  
• 
  ishlab chiqarish jarayonini qisqartirish (seriyalab ishlab chiqarishga nisbatan);
  
• 
  ishlab chiqarishni boshqarish funktsiyasini markazlashtirish va operativ rejalashtirish.
  

Korxona ishining iqtisodiy samaradorligini oshirish ko’p jihatdan o’ziga xos har xil tipdagi ishlab chiqarish bilan aniqlanadi va yanada ilg’or texnologiyani joriy qilish va ishlab chiqarishni tashkil etish bilan belgilanadi. Masalan, donalab ishlab chiqarishda korxonalarning maxsus qayta qurollanishiga ketadigan xarajatlarning tannarxdagi ulushi 1,5-2,5 foizni, seriyali turida 5-6,0 foizni va ommaviyda esa 8-12 foizni tashkil etadi.
Korxonalarda qo’llaniladigan ishlab chiqarishning hozirgi zamon usullari quyidagi ko’rinishlarda bo’ladi: a) uzluksiz (potok); b) partiyalab va v) donalab ishlab chiqarish. Bularning bir-biridan farqi ish joyini ixtisoslashtirish darajasi, mehnat buyumlarining ish joyidagi xarakat usuli, Sex va uchastkalarning qurilish usullari, ritmlilik va uzluksizlik darajasi bilan belgilanadi.

Ishlab chiqarish samaradorligi

Samaradorlik - bu foydalilik, natijalilikdir. Ma’lumki, qandaydir natija olish uchun mehnat qilish, ishlash, mahsulot ishlab chiqarish yoki xizmat ko’rsatish va ma’lum miqdorda xarajat qilish kerak.

Samaradorlikni aniqlash uchun natijani shu natijaga erishishga sarflangan xarajatlar yoki resurslar bilan taqqoslash kerak. Demak, Samaradorlik ishlab chiqarish faoliyati natijalari bilan ularga erishish uchun sarflangan mehnat, moddiy va moliyaviy resurslarning o’zaro nisbatidir.