Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

3.3. Ma’lumotlarni fizik himoyalash  
Axborot xavfsizligini ta’minlashda amalga oshiriladigan dastlabki 
choralardan biri bu – 
fizik  xavfsizlik
  hisoblanadi. Ruxsatsiz fizik boshqaruvni, 
shaxslar amalga oshiradigan va muhitga  bog’liq tahdidlarni oldini olish uchun 
tashkilotlar mos fizik xavfsizlik boshqaruvi sharoitida bo’lishi shart. Tizim ma’muri 
fizik xavfsizlikga qaratilgan tahdidlardan himoyalanish uchun fizik xavfsizlik 
choralari o’rnatilgani va me’yorida ishlayotganini kafolatlashi zarur. 
Fizik xavfsizlik qurilmalarni, shaxslarni, tarmoq va ma’lumotlarni 
hujumlardan himoyalaydi. Ma’lumot, tarmoq va qurilmalar himoyasi o’zida tabiiy 

---

98 
 
va sun’iy (inson tomonidan qilingan) tahdidlardan himoyalash vositalarini 
mujassamlashtiradi. Tashkilotlar fizik xavfsizlikni ta’minlashda mos himoya 
vositalaridan foydalanishda o’z infratuzilmasi va axborot tizimlarining fizik 
xavfsizligiga ta’sir qiluvchi barcha holatlarni inobatga olishi shart. 
Fizik xavfsizlik
 – tashkilot axborot xavfsizligi dasturining muhim qismlaridan 
biri bo’lib, oldingi davrlarda insonlar fizik xavfsizlikni ta’minlashda kalit, qo’riqchi, 
to’siq, eshik va shunga o’xshash vositalaridan foydalanganlar. Hozirgi kunda, fizik 
xavfsizlikning shakli keskin o’zgarib bormoqda va tashkilotlardan ishchi kuchlari, 
aktivlar va ko’chmas mulklar himoyasining nazorati talab etilmoqda. Mazkur 
aktivlarning fizik xavfsizligini ta’minlash tashkilot uchun muhim vazifalardan biri 
bo’lib, fizik xavfsizlikni loyihalashda binoning arxitekturasiga, jixozlanishiga, 
ishchi kuchlariga, tabiiy hodisalarga, quvvat manbaiga, haroratni nazoratlashga va 
boshqalarga e’tibor beriladi.  
Fizik xavfsizlikning vazifasi dasturiy ta’minot va qurilmalarni o’z ichiga 
olgan tashkilot binosini va aktivlarini o’g’irlikdan, bosqinchilikdan, tabiy ofatlardan, 
iqlim o’zgarishlaridan, muhit o’zgarishlaridan va inson tahdidlaridan himoyalashdir. 
Tashkilotni mos ko’p sathli himoyalash choralari turli fizik tahdidlardan 
himoyalaydi. Xavfsizlikning birinchi sathi tashkilot binolariga tashqaridan kirishni 
va tashqi transport vositalarining harakatini nazoratlaydi. Mazkur himoya sathi 
tashqaridan keluvchini yoki buzg’unchini tashkilot binosiga ruxsatsiz kirishini 
oldini oladi va tashkilotga dastlabki sathda bo’lishi mumkin bo’lgan  xavflarni 
kamaytiradi. Himoyaning keyingi sathi transportlarni, insonlarni va boshqa tashkilot 
aktivlarini ichki va tashqi xavflardan himoyalaydi. Ushbu sathda uzluksiz elektr 
quvvati bilan ta’minlash, tashkilot asosiy binolarini mashinalar to’xtash joylaridan 
ajratish, to’g’ri ventilyasiya tizimiga ega yaxshi jixozlangan suv quvur tizimini mos 
joyga o’rnatish, ogohlantirish tizimlari va h. ushbu bosqichda amalga oshiriladi. 
Keyingi sath fizik himoyaning eng muhim qismi bo’lib, tashqaridan va ichkaridan 
(xodimlar) kiruvchilar nazoratlanadi. Agar buzg’unchi fizik aktivga hujumni amalga 
oshirsa, u tashkilotning maxfiy axborotini qo’lga kiritishi mumkin.  

---

99 
 
Fizik 
xavfsizlikning 
zaruriyati. 
Kiberxujumlarning murakkablashuvi 
hujumchilarning tashkilot fizik xavfsizligini buzishda turli usullardan 
foydalanishiga olib kelmoqda. Hujumchilar tashkilotning fizik xavfsizlik tizimidagi 
zaifliklardan foydalanb o’z harakatlarini amalga oshirishadi. AQShning Department 
of Health and Human Services Breach Portal tashkiloti tadqiqotlari  2015 yilda 
tashkilotlarda eng ko’p uchraydigan xavfsizlik insidentlari fizik xavfsizlikni 
buzishga urinishlar ekanligini ko’rsatgan [42] (34-rasm).