Respublikamiz iqtisodiyotidagi tub o’zgarishlarni albatta xukumatimiz tomonidan olib

 
 
 
41
Akramov E. Analiz finansovogo sostoyaniya predpriyatiya. T.:GNITI, GANT , RUz 

---

36
2.6. Uzoq muddatli aktivlar, zahira va xarajatlarni o’z va qarz mablag’lari 
hisobiga manbalanishini tahlili 
 
Uzoq muddatli aktivlar hamda, zahira va xarajatlarning manbalanishi kompaniya va 
firmalar iqtisodiy salohiyati samaradorligini baholashda muhim masala hisoblanadi.
Firma va kompaniyalar biznesda nafaqat o’z kapitali balki qarz kapitalini ham 
ishlatadilar. Faoliyatda faqat o’z kapitali hisobiga ish yuritish o’rinsiz. Aniq reja va 
investitsion loyihalar albatta o’zini oqlabgina qolmay balki, kompaniya va firmalar mulkini, 
kapitalini o’stirish imkonini ham beradi. Lekin shunga qaramay, uzoq muddatli aktivlar va 
zahiralarni manbalashda o’z kapitalini holatiga muhim e’tibor qaratiladi. Negaki, bu 
ko’rsatkich kompaniya va firmalarning moliyaviy mustaqilligi va moliyaviy qaramlikligiga 
yo’l qo’ymaslikka imkon tug’diradi. 
Uzoq muddatli aktivlarni shakllantirishda kompaniya va firmalar avvalo o’z 
mablag’lari va (ularning oqlanish, xizmat muddatining uzoqligi tufayli) uzoq muddatli qarz 
kapitalidan foydalanishni taqoza etadi.
Zahira va xarajatlarning manbalanishida ham biz albatta o’z mablag’larimizga 
shuningdek, ularning oqlanuvchanligini tezligidan kelib chiqqan holda qisqa muddatli qarz 
kapitalidan foydalanamiz. 
Uzoq muddatli aktivlarni manbalanishini topish uchun buxgalteriya balansi bo’yicha 
quyidagi bog’lanishlarga tayaniladi. 
Ya’ni:
 
O’M+ChJQUMM-UMA 
Bunda: 
UMA-
Uzoq muddatli aktivlar.
Uzoq muddatli aktivlar o’z ichiga yuqoridagi bog’lanishlardan kelib chiqqan holda 
quyidagilarni oladi: 
UMA=AV+NA+UMQ 
Aylanma mablag’larning qoplanish manbayini topish uchun quyidagi bog’lanishlar 
beriladi: