Республика узбекистан

Асбоблар: Техник тарози, стакан, қуритиш шкафи, эксикатор, вакуумли насос.


Ишни бажариш тартиби:

1. 
   Ўлчами 30 см³ дан катта бўлган намуна олинади. Қуритиш шкафида 100-105⁰ С да қуритилади. Қуритилган намуна эксикаторда совутилиб, ип билан боғлаб, ҳаводаги оғирлиги ўлчанади. Бу М₁
   
2. 
   Намуна вакуумли насос остида 30 минут давомида керосин (сувсизлантирилиб, фильтрланган)га солиниб, ғовакликлар орасига тўлиқ керосин тўлгунича тўйинтирилади. Тўйинтирилган намуна керосинни ичида ипга боғлаб ўлчанади. Бу- М₂
   
3. 
   Намуна фильтр қоғозда қуритилиб, ҳавода яна бир марта ўлчанади. Бу- М₃
   
4. 
   Очиқ ғоваклик катталиги n₀ ни қуйидаги формуладан ҳисобланади.
   

n₀= _{ }*100% ,
Бу ерда _{ },
_{ }- тоғ жинси ҳажми
Бу йул билан очиқ ғоваклик катталиги сарфланган керосин ҳажмига тенг эканлиги кўриниб турибди.


Б) Юмшоқ боғланмаган тоғ жинслари ғоваклигини аниқлаш.
Қум ва қумли тоғ жинслари ғоваклигини уларни сув билан тўйинтириш орқали топиш мумкин.
Асбоблар: 500 см³ли шиша стакан, бюретка(кранлик ўлчамли сув трубкаси), штатив, техник тарози.
Ишни бажариш.

1. 
   Стакан оғирлиги ўлчанади- М₁
   
2. 
   Қум қуритилиб, 500 см³ ли стаканга белгисигача солиниб, оғирлиги ўлчанади.- М₂.
   
3. 
   Стаканни штативга бюретка остига ўрнатилади. Бюретканинг сув томадиган учи стакан тубидан бир оз баландроққа қўйиб ўрнатилади. Сув жумраги очилиб, қум устида юпқа пленка сув ҳосил бўлганда жумрак ёпилади. Бир оз кутилади мабода юпқа пленка сингилиб кетса яна бир оз сув юборилади. Кейин бюретка олиниб, кетган сувнинг ҳажми ёзиб олинади.
   
4. 
   Сувга тўйинган намуна билан стакан биргаликда ўлчанади.- М₃
   

Қумнинг ғоваклиги қуйидаги формуладан аниқланади.
n = _{ }

Бир вақтнинг ўзида қум скелети зичлиги ва зичлик қуйидаги формулалар орқали топилади.

_{ }= _{   }= _{ }