Республика узбекистан

Зичлик коэффициенти эса куйидаги формуладан топилади
е = _{ } ёки е = _{ }
Ғовакликлар ҳар доим ташки мухит ва ўзаро бир бири билан чатишиб кетган каналлар ҳосил килади. Бундай ғовакликларнинг умумий ҳажмининг тоғ жинси ҳажмига боғлиқлиги очиқ ғоваклик - n₀ деб юритилади .
n₀ = _{ }
Шунинг билан n₀келиб чиқишига кўра бирламчи -тоғ жинслари ҳосил булишида пайдо бўлган, шаклланган ёки иккиламчи- метаморфик жараёнлар оқибатида, кайта кристаллизация вақтида, ишқорлаш пайтида ёхуд шунга ўхшаш ҳолатларда ҳосил бўлган ғовакликларга бўлинади. Катталигига кўра субкапилляр (диаметри 0.2 мкмдан кичик бўлган ғовакликлар) капилляр (диаметри 0.2-100 мкм бўлган ғовакликлар)юқори капилляр (диаметри 100 мкмдан катта бўлган ғовакликлар)
Эслатма: 1 мкм (10⁻⁶ метра или 10⁻³миллиметра): 1 мкм = 0,001 мм = 0,0001 см =0,000001 м.
Аслида ғовакликлар деганда барча катталикдаги ва ҳар хил шаклдаги бўшлиқларни тушунилади аммо тирқишлар ва нотўғри шаклли ғовакликлар алохида холда урганилади.
Шаклига кўра ғовакликлар жуда турли хилдир- доналар аро, пуфакчали, ирмоқ кўринишли, тармоқланган, хумор кўз шаклли ва бошқалар. Алохида бушлиқлар шакли, ўлчами ва уларнинг ўзаро алоқаси жинсларнинг ғоваклик муҳити шаклини аниқлайди. Ғоваклик муҳити эса ҳар хил физик жараёнларда масалан сув ва газлар аралашувида мухим ўрин тутади. Тоғ жинслари говаклиги сезиларли ораликларда ўзгаради. Тоғ жинслари борки говаклиги йўқ дейиш мумкин, шундай жинслар борки 90 % ғовакликка эга. Уртача олганда Тоғ жинсларида ғоваклик 1.5-30% гача булади.
А) Қоя тошли ва ярим қоятошли тоғ жинслари ғоваклигини аниқлаш
Очиқ ғоваклик катталигини тажрибаларда жинслардаги бушлиқларни сув билан тулдириб, кетган сувнинг хажмига қараб топиш мумкин. Бунда намунанинг ҳажми уша суюқликдаги хажмини гидростатик усулда ўлчаш орқали топилади. Очиқ ғовакликни аниклашда гидростатик суюқлик сифатида керосиндан фойдаланилади. Чунки керосин бушлиқлар хажмини тулиқ эгаллаш хусусиятига эга. Бундан ташкари керосин учувчан эмас бу эса юқори аниқликда ўлчаш имконини беради.